Afsplitsingen fracties Tweede Kamer

Zolang er fracties in de Tweede Kamer zijn (sinds het einde van de 19e eeuw), zijn er afsplitsingen voorgekomen. Vaak waren die het gevolg van meningsverschillen over de koers van de partij. In enkele gevallen lagen er persoonlijke tegenstellingen aan ten grondslag.

Sinds 2017 wordt in het reglement van orde gesproken van de erkende fractie. Dat zijn fracties die direct na verkiezingen zijn gevormd. Vorming van latere fracties is alleen mogelijk door fusie.

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Gevolgen van afsplitsing

Het is bij veel partijen gebruikelijk dat volksvertegenwoordigers verklaren dat zij hun zetel ter beschikking stellen als zij afwijken van de koers van de partij. Dat dit in de praktijk lang niet altijd gebeurt, komt omdat dissidenten vaak menen dat niet zij, maar juist de overige fractieleden van de partijlijn afwijken.

Een afgesplitste fractie (groep) heeft in de Tweede Kamer sinds 2017 geen recht meer op een evenredig deel van de personele ondersteuning en spreektijd. De fractievoorzitter (ook als het om een eenpersoonsfractie gaat) heeft recht op een toelage. Een reglementswijziging beperkte deze rechten van afgesplitste groepen. Een werkgroep uit de Kamer stelde in 2023 voor de regels iets te versoepelen.

Als een Kamerlid van een coalitiefractie zich afsplitst, kan deze de coalitie wel blijven steunen. Dat hangt af van de aard van het conflict.

2.

Overzichten

Eenlingen/afgesplitste groepen (tussen haakjes de fractie waarvan is afgesplitst)

3.

Overzicht Eenlingen

datum

naam

reden

2 augustus 2023

Ephraim (gr.Van Haga)

andere koers

26 februari 2022

Gündogan (Volt)

conflict

15 september 2021

Omtzigt (CDA)

andere koers

8 augustus 2020

Krol (Gr.Krol/vKooten)

andere koers

24 september 2019

Van Haga (VVD)

uit de fractie gezet

16 juli 2019

Van Kooten-Arissen (PvdD)

uit de fractie gezet

7 november 2016

Monasch (PvdA)

politieke koers

25 maart 2015

Houwers (VVD)

geroyeerd als VVD-lid

28 mei 2014

Klein (50PLUS)

onwerkbare verhoudingen

21 maart 2014

Van Klaveren (PVV)*

koers van de 'partij'

20 maart 2014

Van Vliet (PVV)

uitlatingen fractievoorzitter

29 oktober 2013

Bontes (PVV)*

uit fractie gezet

5 juli 2012

Van Bemmel (PVV)**

plaats op kandidatenlijst

20 maart 2012

Brinkman (PVV)

koers van de 'partij'

14 september 2007

Verdonk (VVD)

uit fractie gezet

24 september 2006

Eerdmans (LPF)***

kandidaat voor nieuwe partij

30 augustus 2006

Van Schijndel (VVD)***

uit fractie gezet

17 augustus 2006

Van As (LPF)

aangesloten bij Groep-Nawijn

7 juli 2006

Van Oudenallen (LPF)

niet toegelaten tot fractie

5 oktober 2005

Nawijn (LPF)

onwerkbare verhoudingen

3 september 2004

Wilders (VVD)

koers van de 'partij'

2 februari 2004

Lazrak (SP)

uit de fractie gezet

14 november 2002

Wijnschenk (LPF)

uit de fractie gezet

31 maart 1998

Verkerk (Gr. Van Wingerden)

onwerkbare verhoudingen

11 oktober 1994

Hendriks (AOV)

uit fractie gezet

21 september 1993

Ockels (PvdA)

onvrede over fractie

12 januari 1986

Van der Spek (PSP)

geen lijsttrekker

23 april 1985

Wagenaar (RPF)

conflict met partijleiding

1 november 1984

Janmaat (CP)

scheuring met partij (eenmansfractie)

22 juni 1976

Nooteboom (D'66)

fractiestandpunt kernenergie

30 maart 1976

Huijsen (CHU)

koers partij

13 september 1971

De Jong (NMP)

onwerkbare verhoudingen

28 juli 1970

Van Veenendaal (PvdA)

koers partij

12 november 1968

Kronenburg (Gr. Harmsen)

lid andere partij

13 december 1966

Voogd (BP)

conflict, onverkiesbaar

26 maart 1946

Krijger (CHU)

overgestapt naar nieuwe partij

29 november 1935

Duijs (SDAP)

uit fractie gezet

8 januari 1925

De Boer (Plattelandersb)

uit de partij gezet

8 februari 1922

Teenstra (VDB)

kandidaatstelling 1922

4 januari 1922

Van Beresteyn (VDB)

uit de fractie gezet

1 oktober 1919

Van Groenendael (RK)

uit de fractie gezet

27 november 1894

Staalman (ARP)

koers partij

  • Bontes en Van Klaveren vormden vanaf 15 april 2014 één fractie

** vormde een groep met Van Kooten-Arissen

*** Eerdmans en Van Schijndel vormden samen een fractie

4.

Groepen

datum

naam

reden

13 mei 2021

groep-Van Haga (FVD)

werkwijze fractie

13 november 2014

groep-Kuzu/Öztürk

geschil over integratiebeleid

3 juli 2012

groep-Hernandez/Kortenoeven (PVV)

kritiek op fractieleiding

1 oktober 2002

groep-De Jong (LPF)

onwerkbare verhoudingen

6 september 1995

groep-Nijpels (AOV)

onwerkbare verhoudingen

5 december 1983

groep-Scholten/Dijkman (CDA)*

politieke koers

14 mei 1970

groep-Goedhart (PvdA)**

politieke koers

27 juni 1968

groep-Harmsen (BP)

onwerkbare verhoudingen

27 februari 1968

groep-Aarden (KVP)

politieke koers

14 april 1958

groep-Gortzak (CPN)

politieke koers

  • Van december 1983 tot april 1985 bestond de fractie-Scholten/Dijkman. Dijkman stapte over naar de PPR (die daardoor van 3 naar 4 zetels ging)

** Een tussentijds benoemd lid in de PvdA-fractie trad direct toe tot de groep-Goedhart


Meer over