Liberale Unie, Vrijheidsbond
functie(s) in de periode 1901-1935: lid Tweede Kamer, voorzitter Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, fractievoorzitter EK, minister, Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, Gouverneur van Suriname
Personalia
voornamen (roepnaam)
Dirk (Dirk)
geboorteplaats en -datum
Wijk bij Duurstede, 19 juni 1858
overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 17 oktober 1941
Partij/stroming
partij(en)
- Liberale Unie, tot april 1921
- Liberale Staatspartij "De Vrijheidsbond", vanaf april 1921
lid tussentijds gevormde fractie(s)
Vooruitstrevend-Liberale Kamerclub, van 2 december 1902 tot juni 1905
Hoofdfuncties/beroepen (11/14)
- lid Provinciale Staten van Zuid-Holland, van 6 november 1900 tot 17 augustus 1905 (voor het kiesdistrict Rotterdam III)
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1901 tot 17 augustus 1905 (voor het kiesdistrict Rotterdam I)
- lid gemeenteraad van Rotterdam, van 1 september 1903 tot 23 februari 1905
- lid Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, van 17 februari 1905 tot 17 augustus 1905
- minister van Koloniën, van 17 augustus 1905 tot 12 februari 1908
- Gouverneur van Suriname, van 10 augustus 1908 tot 1 juli 1911 (benoemd bij K.B. van 11 mei 1908)
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 september 1913 tot 14 oktober 1920 (in 1913-1918 voor het kiesdistrict Haarlem)
- voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 25 januari 1917 tot 8 oktober 1920
- Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië, van 24 maart 1921 tot 6 september 1926 (benoemd bij K.B. van 28 september 1920)
- lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1929 tot 17 september 1935
- fractievoorzitter 'Vrijheidsbond', Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 20 september 1932 tot 17 september 1935
ambtstitel
- minister van staat, van 24 augustus 1928 tot 17 oktober 1941 (t.g.v. verjaardag koningin)
U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.
Partijpolitieke functies
In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.
Nevenfuncties (4/13)
- lid Nederlandse delegatie Volkenbond, vanaf 1920
- lid curatorium "Het Nederlandsch Lyceum" te 's-Gravenhage, van 1927 tot 1941
- voorzitter VLRA (Vereeniging Liberale Radio Amateurs), vanaf 7 september 1928
- voorzitter Raad van Toezicht Vereeniging voor Luchtbescherming, vanaf januari 1937
afgeleide functies, presidia etc. (4/13)
- lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 15 september 1931 tot 15 maart 1932
- lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 21 september 1932 tot 21 maart 1933
- lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 19 september 1933 tot 28 juni 1934
- lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 20 december 1934 tot 19 maart 1935
comités van aanbeveling, erefuncties etc.
- erelid Indisch Genootschap, omstreeks 1926
- erevoorzitter Nederlandse Vereeniging voor den Volkszang, afdeling 's-Gravenhage
U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
Activiteiten
als parlementariër
- Sprak als Tweede Kamerlid hoofdzakelijk over koloniale aangelegenheden
- Voerde in de Eerste Kamer regelmatig het woord over koloniale zaken en over onderwerpen op economisch gebied
als bewindspersoon (beleidsmatig)
- Benoemde kort na zijn aantreden als minister zijn voorganger Idenburg tot Gouverneur van Suriname
- Bevorderde als minister het onderwijs in Nederlands-Indië
als bewindspersoon (wetgeving)
- Bracht in 1906 een wet tot stand tot wijziging van het Regerings-Reglement voor Nederlands-Indië betreffende de rechtspraak in Nederlands-Indië. Algemene verordeningen (ordonanties) over het privaat-, straf- en procesrecht moeten voor alle bevolkingsgroepen van Indië het in Nederland geldende recht volgen. Afwijking hiervan (en derhalve handhaving van de adat) voor inlandse groepen is echter toegestaan.
Wetenswaardigheden
algemeen
- In 1912 ontging hem in het district Hoorn een liberale kandidatuur voor de Tweede Kamer toen hij het aflegde tegen W. de Jong
- Werd op 24 januari 1917 als eerste kandidaat op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap geplaatst. Hij kreeg 55 van de 63 stemmen. Werd op 27 september 1918 opnieuw eerste kandidaat. Kreeg toen 63 van de 98 stemmen. Op J.H.A. Schaper werden 21 stemmen uitgebracht.
- Verliet in april 1919 de voorzittersstoel om deel te kunnen nemen aan een debat over de Indische begroting. Hij had namelijk kritiek op het beleid van Gouverneur-Generaal Van Limburg Stirum, die de pas opgerichte Volksraad grotere invloed op het bestuur wilde geven en ook verdere bestuurshervormingen voorstond.
- Trad als Gouverneur-Generaal krachtig op tegen de nationalisten en bracht de financiën van Nederlands-Indië op orde
verkiezingen
- Versloeg in 1901 J.Th. de Visser (c.h.p.) na herstemming
- Versloeg in 1905 R.J.W. Rudolph (arp) na herstemming
- Versloeg in 1913 jhr. D.E. van Lennep (chu) na herstemming
- Versloeg in 1917 M.C. van Wijhe (sdp) en Z. Kamerling (comité anti-grondwetsherziening)
- Werd in 1929 tot Eerste Kamerlid gekozen door Groep I: Noord-Brabant, Zeeland, Utrecht en Limburg
niet-aanvaarde politieke functies
- lid Tweede Kamer, 1905 (niet aangenomen in verband met zijn benoeming tot minister)
Publicaties van/over
literatuur/documentatie (6/7)
- D. Hans, "Mr. D. Fock", in: "Parlementsfilm" (z.j.)
- F. van Anrooij, "Fock, Dirk (1858-1941)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 184
- Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
- Onze Afgevaardigden, 1901, 1905, 1913
- Ned. Patriciaat, 1917
- F. van Anrooij, "Groeiend wantrouwen. Onderwijsbeleid in Nederlands Indië onder gouverneur-generaal D. Fock (1921-1926) (diss. Universiteit Utrecht)
Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
archivalia
archief-familie Fock, Nationaal Archief
In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.
Familie/gezin
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
