KVP, groep-Aarden (ex-KVP), PPR
functie(s) in de periode 1962-1984: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Raad van State
Personalia
voornamen (roepnaam)
Jacobus Maria (Jacques)
geboorteplaats en -datum
Hazeldonk (gem. Terheijden, N.Br.), 11 augustus 1914
overlijdensplaats en -datum
Voorburg, 23 november 1997
Partij/stroming
partij(en)
- KVP (Katholieke Volkspartij), van december 1945 tot 26 februari 1968
- PPR (Politieke Partij Radikalen), van 27 april 1968 tot 1 september 1984
lid tussentijds gevormde fractie(s)
groep-Aarden, van 27 februari 1968 tot 28 april 1971
Hoofdfuncties/beroepen (8/9)
- ambtenaar ministerie van Handel, Nijverheid (en Scheepvaart), van 1940 tot mei 1947
- lid gemeenteraad van Voorburg, van 2 september 1946 tot 6 september 1966
- directiesecretaris Centrum voor Staatkundige Vorming (wetenschappelijk bureau KVP), van mei 1947 tot april 1968
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 12 juli 1962 tot 5 juni 1963
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 31 juli 1963 tot 7 december 1972
- fractievoorzitter Groep-Aarden, Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 27 februari 1968 tot 29 april 1971
- fractievoorzitter PPR Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 29 april 1971 tot 30 november 1972
- lid Raad van State, van 1 september 1973 tot 1 september 1984 (benoemd bij K.B. van 6 augustus 1973)
U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.
Partijpolitieke functies
In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.
Nevenfuncties (4/5)
- voorzitter Raad van Overleg voor de Katholieke mannelijke jeugdorganisaties
- lid bestuur Stichting "Katholieke Levensscholen"
- voorzitter Brabants Studentengilde van O.L. Vrouw
- voorzitter R.K. openbare leeszaal en bibliotheek "Sint Augustinus" te Voorburg
afgeleide functies, presidia etc. (4/8)
- lid afdeling financiën (Raad van State)
- lid afdeling economische zaken (Raad van State)
- lid afdeling Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk (Raad van State)
- lid afdeling Geschillen van Bestuur (Raad van State)
U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
Activiteiten
als parlementariër (5/8)
- Voerde in 1967 namens de KVP-fractie het woord bij het debat over de bestuurlijke problemen in Amsterdam
- Diende in februari 1968 een motie in waarin om verhoging van het budget voor ontwikkelingshulp werd gevraagd. Deze (verworpen) motie kreeg van zijn eigen KVP-fractie alleen steun van de leden Van Doorn, Kessel en Westerterp (Janssen was afwezig).
- Diende in januari 1969 met zijn fractiegenoten Paul Janssen en Anneke Kessel een voorstel tot het houden van een parlementaire enquête naar economische macht in. Dit voorstel werd door de Tweede Kamer op 25 september 1969 met 74 tegen 48 stemmen verworpen. (9.995)
- Diende in 1970 samen met Ed van Thijn (PvdA) en Anneke Goudsmit (D'66) een initiatiefwetsvoorstel in om kiezers meer rechtstreekse invloed te geven op de kabinetsvorming. Het wetsvoorstel werd ingetrokken nadat artikel II over de gekozen formateur was verworpen. (10.993)
- Bracht in 1971 via een door hem samen met Ed van Thijn (PvdA), Anneke Goudsmit (D'66) en Hans Wiebenga (PSP) ingediend initiatiefwetsvoorstel een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd van 21 naar 18 jaar tot stand. (10.579 & 11.300)
opvallend stemgedrag (2/4)
- In 1965 stemden hij en C.J. van der Ploeg en Kleisterlee als enigen van hun fractie tegen het wetsontwerp wijziging van de grenzen der gemeente Leiden en omliggende gemeenten. Zij vonden het wetsontwerp onevenwichtig.
- Stemde in 1972, anders dan Bas de Gaay Fortman, niet tegen de begroting Defensie voor 1973
In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.
Wetenswaardigheden
algemeen (5/6)
- In december 1967 vroeg hij tijdens de behandeling van de Defensiebegroting 1968 - tegen de zin van zijn eigen fractie - in een door hem en mevrouw Kessel, P.J. Janssen en Van Doorn ingediende motie f 38 miljoen van Defensie over te hevelen naar ontwikkelingshulp. Dit leidde tot felle interrupties, onder andere van zijn fractiegenoot (kolonel) J.H. Jansen.
- Stapte op 27 februari 1968 samen met Van Doorn, mevrouw Kessel en Janssen uit de KVP-fractie, vanwege een gezamenlijk t.v.-optreden van de fractievoorzitters van KVP, ARP en CHU, waarin zij nauwere samenwerking tussen de drie partijen aankondigen. Vormde met Janssen en Kessel in de Kamer de groep-Aarden. Van Doorn verliet de Tweede Kamer.
- Medeoprichter van de PPR
- Was in april 1971 in het alternatieve kabinet-Den Uyl minister van Binnenlandse Zaken en vicepremier
- Van september 1971 tot september 1972 uitgeschakeld door ziekte en voerde na zijn terugkeer alleen nog het woord bij de behandeling van het wetsvoorstel over de opheffing van de gemeente Diepenheim
uit de privésfeer
- Zijn grootvader van moederszijde was wethouder van Nieuw-Vossemeer
- Zijn grootvader van vaderskant en een oom waren lid van Provinciale Staten van Noord-Brabant
- Twee broers van hem waren (witte) pater
anekdotes en citaten
- Zei toen hij zich in 1968 met Paul Janssen afsplitste van de KVP-fractie: "Naar mijn mening zal de politieke heroriëntatie in ons land zich vooral in deze Kamer voltrekken. Ik meen te mogen vaststellen, dat er in belangrijke mate over de grenzen van fracties heen politieke gelijkgezindheid bestaat. De gelijkgezinden zijn naar mijn mening gedwongen, hieraan hun consequenties te verbinden. Deze gelijkgezindheid wijst in de richting van een consequent vooruitstrevende concentratie. Mijnerzijds wil ik gaarne toezeggen, dat ik deze concentratie in deze Kamer zal bevorderen."
niet-aanvaarde politieke functies
- staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, april 1967 (geweigerd)
- staatssecretaris van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, april 1967 (geweigerd)
U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.
Publicaties van/over
literatuur/documentatie
- F. van der Molen, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1970)
- W. Slagter, "Aarden, Jacobus Maria (1914-1997)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel VI (digitale versie)
- J.M. Bik, "J.M. Aarden 1914-1997. Politicus zijns ondanks", NRC Handelsblad, 24 november 1997
- Jan-Joost Lindner, "PPR-grondlegger Jacques Aarden was niet gebouwd voor klein links", De Volkskrant, 24 november 1997
- Alexander van Kessel, "Jacques Aarden: Wel aartsvader, maar niet echt thuis in de PPR", in: Ch. van de Belt e.a. (red.), "De Politieke Partij Radikalen 1968-1990. Macht uit het zadel" (2022), 26-27
Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
Familie/gezin
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
