De Hofvijver - Politiek van Den Haag tot Brussel MONTESQUIEU INSTITUUT
Nieuwsbrief jaargang 3, nummer 28, 25 maart 2013
 

'God aan het Binnenhof'

Christelijke symbolen volop in gebruik

God en godsdienst zijn niet volledig verbannen van het Binnenhof. De Nederlandse staat bedient zich, ondanks gestage ‘ontchristelijking', van christelijke symbolen, zo blijkt uit een onderzoekje van het Montesquieu Instituut.
Terwijl de Tweede Kamer voor de zoveelste keer op rij debatteert over het schrappen van het strafrechtelijk verbod op godslastering, bedient de Nederlandse politiek zich sinds jaar en dag van uiteenlopende christelijke rituelen. Zo wordt bij beëdiging de hulp van ‘God almachtig’ ingeroepen en dient de regering wetsvoorstellen bij de Tweede Kamer onder ‘Gods heilige bescherming’ in. Het randschrift van de euro zal ook na de troonswisseling ‘God-zij-met-ons’ blijven.
Al lang geleden (1815) is uit de Grondwet geschrapt dat de Nederlandse koning de ‘christelijke godsdienst’ moest belijden. Maar ook Willem-Alexander zal koning ‘bij de gratie Gods’ zijn. De inhuldiging daarentegen heeft, anders dan een kroning, geen christelijke achtergrond.
Of de eerste troonrede van koning Willem-Alexander met een bede afsluit, zal op Prinsjesdag duidelijk worden.

 

'Schim met onzichtbare invloed'

Plaat van de maand
Eerste Kamer in 1929

‘Een schim met soms onzichtbare invloed'? Een hindermacht? Of een deel van het parlement dat op gepaste afstand van het dagelijkse gewoel aan het Binnenhof de zaken volgt? De Eerste Kamer - gefotografeerd in 1929 - heeft in de loop der jaren de meest uiteenlopende recensies gekregen..
Van meet af aan weinig geliefd - de liberale staatsman Thorbecke, architect van de Grondwet van 1848, wilde er al van af - heeft de Senaat (zoals ze zich liefkozend laat noemen) zich weten te handhaven. Soms tegen veel weerstand in.
Met het aantreden van de kabinetten-Rutte - meerderheidskabinet aan de ene kant, minderheidskabinet aan de andere kant van het Binnenhof - is de discussie over de Eerste Kamer weer terug-van-weggeweest.
Bert van den Braak, onderzoeker bij het Parlementair Documentatiecentrum, dook in de parlementaire geschiedenis. Als kenner van de Eerste Kamer zet hij de actuele discussie in perspectief. ‘Er zijn diverse voorbeelden waarin de Eerste Kamer zich niets gelegen liet liggen aan de Tweede Kamer.'

 

 
Partners in beeld
Kruispunt State street en Church street Opengeslagen bijbel in kerk

Scheiding van
kerk en staat

Zijn kerk en  staat daadwerkelijk gescheiden? Observaties uit 'Maastricht' aan de hand van een vergelijking met Frankrijk.

'Krenkende
godslastering'

Mag godslastering? Al bijna een eeuw wordt er aan het Binnenhof over gedebatteerd. CPG en PDC doken in de archieven.

Lees verder > Lees verder >
GPV-affiche voor Europeseverkiezingen 7 juni 1979 Sybrand van Haersma Buma en Arie Slob

Europa: 'Vrijwillige
Nederlandse zelfmoord'

‘Zelfmoord?’ Protestantse partijen stonden argwanend tegenover Europese eenwording. Bericht uit ‘Leiden’.

Op weg naar
Nederlandse CDU?

Een Nederlandse CDU? Kunnen CDA en ChristenUnie beter samengaan? Vragen en aanbevelingen uit 'Groningen'.

Lees verder > Lees verder >

 

Politiek en religie

Voor en tegen

De Nederlandse politiek kan niet zonder God.

Sophie in ’t Veld, Europarlementariër voor D66, versus Bas van der Vlies, oud-fractievoorzitter van de SGP in de Tweede Kamer.

Sophie in 't Veld > Bas van der Vlies >

 

Staat zonder hoofdletter

Column

Aalt Willem Heringa

Aalt Willem Heringa

De Staat van de Europese Unie is uiteraard een wat dubbelzinnige vertaling van het Amerikaanse 'State of the Union'. In het Nederlands zou 'staat' toch ook, vooral nu het in het desbetreffende regeringsdocument met een hoofdletter is geschreven, ook de Europese Staat kunnen betekenen. Maar zoals velen al hadden opgemerkt, dat soort vergezichten bevat deze staat van de EU niet.

Het stuk bevat een aantal tegenstrijdigheden. De eerste is de kritiek op Brussel voor een nadruk op te veel regelgeving, en op de noodzaak dat vele onderwerpen nationaal geregeld blijven en exclusief nationaal moeten blijven. De inzet is om 'samen met de instellingen en de andere lidstaten tot een nieuwe, betere taakverdeling te komen'. Na dat begin betoogt deze Staat van de EU in de vooruitblik (Deel III) dat de interne markt verder moet worden versterkt.

 

En verder

Nieuws
Montesquieu Instituut

Moraliteit en politiek - het CDA in de knel. Analyse van MI Den Haag.

Universiteit Groningen

De Europese christendemocratie is niet per definitie ten dode opgeschreven. Een analyse uit Groningen.

Capaciteitsgroep Publieksrecht, Maastricht

Moet er van Europa in Utrecht een  referendum worden gehouden? MI Maastricht bekijkt het Handvest Burgerparticipatie.

Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Nijmegen

Een Handelingenkevertje - het CPG introduceert een ongevaarlijk, zelfs nuttig ‘beestje’ voor de computer.

Montesquieu Instituut

Een ‘faire’ bijdrage aan de Europese Unie? Verslagen van de masterclasses van het Montesquieu Instituut.

 

Kunt u deze nieuwsbrief niet goed lezen? Bekijk dan de online versie.

 
 

Partners


Campus Den HaagCapaciteitsgroep Publieksrecht, MaastrichtCentrum voor Parlementaire Geschiedenis, NijmegenUniversiteit GroningenParlementair Documentatie Centrum, Leiden

 

Agenda

3 april 2013,
Den Haag

'Wordt de Eerste Kamer te machtig?'
Democratie in Debat-reeks.

8 april 2013,
Den Haag 

Duitsland en de Europese democratie
Debat (voertaal Engels).

23 april 2013,
Den Haag

'De eerste Honderdvijftig jaar'
Boekpresentatie 150 jaar parlementaire geschiedenis.

 

Cartoon

Colijn als mannetje op het ijs

‘Er was eens een mannetje niet wijs…’ In de jaren ‘20 bezweek een kabinet, het eerste kabinet onder leiding van premier Colijn, aan een crisis over het Vaticaan.

 

Wat de verroomsing van ons land aangaat, deze gaat nog steeds voort...

Ds. P. Zandt, fractievoorzitter van de SGP, in de Tweede Kamer tijdens een debat met minister-president Drees (1953).

 

Uw mening

God-zij-met-ons moet van het euro-muntstuk.


[eens] [oneens]

 

Christelijke teruggang

grafiek

Christelijke  partijen zijn vanaf het midden van de jaren '60 op hun retour.

 

Paters in de politiek


- Beaufort (Franciscaan) (RKSP/KVP)
- Stokman (Franciscaan) (KVP)
- Agterberg (Augustijn) (PPR)
- Van Winkel (Benedictijn) (PPR)
- Van Ooijen (Dominicaan)(PvdA)

 

Priesters in de politiek


- mgr. Schaepman (RK)
1880-1901
- mgr. Everts (RK)
1893-1900
- mgr. Nolens (RKSP)
1896-1931
- kapelaan Jan Heijmans (KVP)
1971-1973
- ex-kapelaan Dolf Coppes (PPR)
1972-1977
- aalmoezenier Jos Schreurs
(CDA) 1980-1981
- pastor Herman Verbeek
(PPR/Groenen) 1984-1994

 

Aantal dominees in de Tweede Kamer


- 1850-1880: 7
- 1880-1910: 15
- 1910-1940: 19
- 1945-1985: 10
- 1985-heden: 2

 

Minister-predikant


- Kuyper (1901-1905)
- Talma (1908-1913)
- De Visser (1918-1925)
- Schokking (1925-1926)
- Slotemaker de Bruďne (1929-1937)
- Van der Leeuw (1945-1946)

 

Subsidiegevers


logo ministerie OCW Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
logo Universiteit Maastricht Maastricht Universiteit
logo Gemeente Maastricht Gemeente Maastricht
logo Provincie Limburg Provincie Limburg

 

Colofon

De Hofvijver is een uitgave van het Montesquieu Instituut en zijn partners.

 

Aan- en afmelden

Hier kunt u zich aanmelden voor deze nieuwsbrief.

Deze brief niet meer ontvangen? U kunt zich hier afmelden.

 

Parlement.com

Kiezers
Partijen
Tweede Kamer
Eerste Kamer
Regering
Polder
Europa

Europa-Nu.nl

Praktisch Europa
Europa in de wereld
Nederland en Europa
Hot Issues
Beleid en toekomst
Wie doet wat
Wat komt eraan

Montesquieu-Instituut.nl

Het instituut
Onderzoek
Onderwijs
Valorisatie
Publicaties
Europa
Nederland