Mr. G.K. graaf van Hogendorp

foto Mr. G.K. graaf van Hogendorp
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)

Gematigde Rotterdamse orangist en liberaal. Grondlegger van het Nederlandse staatsbestel. Ontwierp in de Bataafs-Franse Tijd een Grondwet. Die 'Schetsen' vormden de basis voor de Grondwet van 1814. Was zelf voorzitter van de Grondwetscommissies in 1813/1814 en 1815. Vormde in december 1813 met Van der Duyn van Maasdam het Voorlopig Bewind en maakte de weg vrij voor Soeverein Vorst (later koning) Willem I. Kwam later evenwel met die koning in conflict, waarbij hem zelfs de titel 'minister van staat' werd ontnomen. Origineel denker met een scherp verstand die zijn gedachten steeds aan papier toevertrouwde. Tamelijk ijdel.

regeringsgezinden ten tijde van Willem I, financiële oppositie, orangist
in de periode 1814-1825: lid Algemeen Bestuur, lid Staten-Generaal, voorzitter Staten-Generaal, lid Tweede Kamer, minister, lid Raad van State, vicepresident Raad van State, voorzitter Grondwetscommissie 1813-1814, voorzitter Grondwetscommissie 1815

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Gijsbert Karel

geboorteplaats en -datum
Rotterdam, 27 oktober 1762

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 5 augustus 1834

2.

Partij/stroming

stroming(en)
orangist

3.

Hoofdfuncties/beroepen (7/16)

  • secretaris van staat voor Buitenlandse Zaken, van 7 december 1813 tot 6 april 1814 (aanvankelijk nam Van der Duyn van Maasdam waar voor hem)
  • vicepresident Raad van State, van 12 april 1814 tot 7 november 1816 (benoemd bij S.B. van 6 april 1814)
  • voorzitter Grondwetscommissie, van 22 april 1815 tot 13 juli 1815
  • lid Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden, van 2 mei 1814 tot 1 september 1815 (voor Holland)
  • voorzitter Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden, van 8 november 1814 tot 1 september 1815 (na januari 1815 veelal afwezig vanwege podagra)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 oktober 1815 tot 17 oktober 1825 (voor Holland)
  • minister (van staat), van 7 november 1816 tot 22 mei 1819 (mocht de kabinetsraden bijwonen)

ambtstitel
  • minister van staat, van 20 september 1815 tot 22 mei 1819

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties

lid Ridderschap van Holland, vanaf 1814

afgeleide functies, presidia etc.
  • lid commissie van eenentwintig voor de ontwerp-Grondwet (Staten-Generaal), van 9 augustus 1815 tot 14 augustus 1815
  • voorzitter één van de afdelingen (Tweede Kamer der Staten-Generaal) (regelmatig)

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als parlementariër (3/5)
  • Stemde in 1818 tegen diverse accijnsverhogingen
  • Behoorde in 1819 tot de vier Noord-Nederlandse leden die tegen de ontwerp-tienjarige begroting voor 1820-1830 stemden
  • Had een belangrijk aandeel in de verwerping in 1822 van een wetsvoorstel tot dekking van een groot aantal tekorten, bouw van defensiewerken en voltooiing van water- en landwegen en tot bouw van een paleis in Brussel voor de Prins van Oranje

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

7.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/11)
  • De titel 'minister van staat' werd hem in 1819 ontnomen vanwege zijn kritiek op het (financiële) beleid van de koning
  • Verliet in 1825 teleurgesteld de Tweede Kamer
  • Was in 1830 voorstander van invoering van 'ministeriële verantwoordelijkheid'

uit de privésfeer
  • In Rotterdam staat bij het beursgebouw een standbeeld van hem dat in 1867 werd vervaardigd door prof. J. Geefs. Het standbeeld stond oorspronkelijk in de Schielandstuin en later bij Museum Boymans-van Beuningen. Tussen 1946 en 1961 stond het weer in de Schielandstuin.
  • Zijn vader behoorde tot de Rotterdamse regentenklasse

niet-aanvaarde politieke functies
  • lid Eerste Kamer, 1816 (geweigerd)
  • lid Eerste Kamer, 1817 (geweigerd)

predicaten/adellijke titels
  • jonkheer, 28 augustus 1814
  • graaf, 20 september 1815

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/22)
  • J. Haak, "Het nationaal besef bij G.K. van Hogendorp", TvG LXXIX (1966), 407-417
  • H. van der Hoeven, "G.K. van Hogendorp. Conservatief of liberaal?" (dissertatie, 1976)
  • P.Ch.H. Overmeer, "De economische denkbeelden van Gijsbert Karel van Hogendorp (1762-1834)", (dissertatie, 1982)
  • "Mr. Gijsbert Karel graaf van Hogendorp (1762-1834). Stadspensionaris en staatsman", in: G.Ch. Kok, "Rotterdamse juristen uit vijf eeuwen" (2009), 65
  • D. Slijkerman, "De wonderjaren van Van Hogendorp. Gijsbert Karel van Hogendorp, wegbereider van Nederland" (2013)
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel II, 587

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.