Mr. A.I.M.J. (Antoine) baron van Wijnbergen

Vooraanstaande, strijdbare katholieke politicus in de eerste helft van de twintigste eeuw. Advocaat en administratief rechter en in 1903 Tweede Kamerlid voor het district Elst. Later ook partijvoorzitter. Verdedigde met overtuiging het RK-onderwijs 'van bewaarschool tot universiteit' als ideaal van katholieke emancipatie. Maakte als onderwijswoordvoerder in 1916 deel uit van de Pacificatiecommissie-Bos. Werd vanwege zijn uitspraak 'socialisten zijn canaille' door tegenstanders 'Baron Canaille' genoemd. Gemakkelijk, slagvaardig spreker en joviaal in de omgang. Groot voorstander van samenwerking van de rechtse partijen en bewonderaar van Colijn, die als partijvoorzitter soms een moeizame relatie met fractievoorzitter Nolens had.

Rooms-Katholieken, Algemeene Bond (RKSP), RKSP
functie(s) in de periode 1904-1933: lid Tweede Kamer

Inhoud

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (6/9)
4. Partijpolitieke functies
5. Nevenfuncties (4/21)
6. Opleiding
7. Activiteiten
8. Wetenswaardigheden
9. Publicaties van/over
10. Familie/gezin

Personalia

voornamen (roepnaam)

Antonius Ignatius Maria Josephus (Antoine)

geboorteplaats en -datum

Loenen (gem. Apeldoorn), 8 maart 1869

overlijdensplaats en -datum

Amsterdam, 1 maart 1950

Partij/stroming

partij(en)

RKSP (Roomsch-Katholieke Staatspartij)

Hoofdfuncties/beroepen (6/9)

• voorzitter Raad van Beroep (voor de Ongevallenverzekering) te Arnhem, van 1 maart 1903 tot 1 maart 1917
• lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 april 1904 tot 25 februari 1917 (voor het kiesdistrict Elst)
• lid Centrale Raad van Beroep (voor de Ongevallenverzekering), van 1 maart 1917 tot 1 november 1932
• lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 20 maart 1917 tot 9 mei 1933 (1917-1918 voor het kiesdistrict Elst)
• vicevoorzitter-lid Centrale Raad van Beroep, van 1 november 1932 tot 1 april 1933
• voorzitter Centrale Raad van Beroep, van 1 april 1933 tot 1 april 1939

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

Nevenfuncties (4/21)

• lid College van Curatoren Rijks Landbouw-Hoogeschool te Wageningen, van 8 juni 1936 tot 1943
• lid bestuur Nijverheidsorganisatie TNO, omstreeks 1938 (nog in 1946)
• lid vaste commissie voor de Economische Voorlichting, omstreeks 1938
• lid bestuur Vereeniging "Katholieke Studiebelangen", Landbouwhogeschool te Wageningen, omstreeks 1946

afgeleide functies, presidia etc. (4/11)

• lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van januari 1924 tot mei 1924
• voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk VI (Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen) (Tweede Kamer der Staten-Generaal) (voor 1926 t/m 1929)
• voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk VI (Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen) (Tweede Kamer der Staten-Generaal) (voor 1931)
• voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk VI (Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen) (Tweede Kamer der Staten-Generaal) (voor 1933)

comités van aanbeveling, erefuncties etc.

ere- en devotie-ridder Maltezer Orde

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

Activiteiten

als parlementariër

• In de Katholiek fractie was hij de onderwijsspecialist. Hield zich verder bezig met justitie en economische aangelegenheden.

opvallend stemgedrag (2/6)

• Behoorde in 1923 tot de vier leden van zijn fractie die tegen een (aangenomen) initiatiefwetsvoorstel-Sannes stemden over aanvulling van de Invaliditeitswet
• Behoorde in 1926 tot de vijf katholieken die tegen het wetsvoorstel tot goedkeuring van het Verdrag met België stemden

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

Wetenswaardigheden

algemeen

• Was in 1925 ontstemd dat Nolens hem als partijvoorzitter niet meer had betrokken bij de kabinetsformatie
• Werd op 3 maart 1950 in de Tweede Kamer herdacht. Namens het kabinet sprak daarbij minister Lieftinck.

uit de privésfeer

• Zijn echtgenote was een zus van de echtgenote van E.R.H. Regout, Tweede Kamerlid en minister
• Raakte in oktober 1931 vrij ernstig gewond door een aanrijding met een motorrijder in Utrecht. Keerde in mei 1932 terug in de Tweede Kamer.
• Een zoon van hem was burgemeester van respectievelijk Waalre, Lisse en Wassenaar
• Zijn vader was wethouder van Apeldoorn

verkiezingen

• Versloeg in 1904 bij een tussentijdse verkiezing in het district Elst H. Pyttersen Tzn. (ul), maar werd niet toegelaten wegens informaliteit. Werd bij een nieuwe verkiezing bij enkelvoudige kandidaatstelling gekozen.
• Versloeg in 1905 F.W.J. baron van Pallandt van Rosendael (ul)
• Versloeg in 1909 S. Lindeman (sdap)
• Versloeg in 1913 Dr. P.J. Muller (prot.chr.)
• Versloeg in 1917 F. van Eeden (comité anti-grondwetsherziening)

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen

• "De rode baron" (aanvankelijk)
• "Baron Canaille"

Publicaties van/over

literatuur/documentatie

• A.H.M. van Schaik, "Wijnbergen, Antonius Ignatius Maria Josephus baron van (1869-1950)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel III, 670
• Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
• Onze Afgevaardigden, 1905, 1909 en 1913

Biografisch Woordenboek(en)

biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.