Z.M. (koning Willem I) koning Willem Frederik , koning der Nederlanden, groothertog van Luxemburg, prins van Oranje-Nassau

foto Z.M. (koning Willem I) koning Willem Frederik , koning der Nederlanden, groothertog van Luxemburg, prins van Oranje-Nassau
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)

De 'Koning-Koopman'. Eerste Nederlandse koning na het herstel van de zelfstandigheid in 1814. Had ervaring als vorst opgedaan in Fulda. Regeerde als verlichte autoritaire vorst en zette zich in voor ontwikkeling van het economisch leven (kanalen!). Weigerde zich lange tijd neer te leggen bij de afscheiding van België van 1830 en veroorzaakte mede daardoor problemen met de staatsfinanciën. Die financiële politiek was de voornaamste bron van kritiek van de oppositie. Trad in 1840 teleurgesteld af na een beperkte Grondwetsherziening. Verloor de grote lijnen vaak uit het oog, doordat hij zich te veel bezighield met details. Beschouwde ministers als zijn dienaren en stelde in hen vaak weinig vertrouwen.

functie(s) in de periode 1813-1840: staatshoofd

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

wijziging in naam en/of titulatuur
  • Z.H. prins Willem Frederik van Oranje-Nassau, tot 16 maart 1815
  • Z.M. koning Willem, koning der Nederlanden, groothertog van Luxemburg, prins van Oranje-Nassau (koning Willem I), van 16 maart 1815 tot 7 oktober 1840
  • Z.K.H. koning Willem Frederik, graaf van Nassau, vanaf 7 oktober 1840

geboorteplaats en -datum
Wassenaar, 24 augustus 1772

overlijdensplaats en -datum
Berlijn, 12 december 1843

plaats en datum bijzetting
Delft, 2 januari 1844

2.

Hoofdfuncties/beroepen (5/13)

  • soeverein vorst der Verenigde Nederlanden, van 2 december 1813 tot 16 maart 1815 (inhuldiging 30 maart 1814)
  • Gouverneur-Generaal uit naam der geallieerden in de zuidelijke Nederlanden, van 31 juli 1814 tot 21 september 1815
  • koning der Nederlanden, van 16 maart 1815 tot 7 oktober 1840 (inhuldiging 21 september 1815 te Brussel)
  • hertog van Luxemburg, van 17 maart 1815 tot 9 juni 1815
  • groothertog van Luxemburg, van 9 juni 1815 tot 7 oktober 1840

officiersrangen
  • generaal der Staatse infanterie, vanaf 1790
  • luitenant-veldmaarschalk Oostenrijkse leger, vanaf mei 1809

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

3.

Nevenfuncties (2/3)

  • Grootmeester Militaire Willemsorde
  • Grootmeester Orde van de Nederlandse Leeuw

comités van aanbeveling, erefuncties etc. (2/15)
  • beschermheer Maatschappij voor Natuur- en Letterkunde 'Diligentia' te 's-Gravenhage
  • beschermheer Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen te Utrecht

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

4.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

5.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/66)
  • Stelde in 1837 een commissie in die droogmaking van de Haarlemmermeer moest onderzoeken
  • Voerde in 1838 een Burgerlijk Wetboek, Wetboek van Koophandel en Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering in
  • Stemde in 1840 toe in een Grondwetsherziening. Door deze herziening werd de Grondwet aangepast aan de afscheiding van België. Het aantal Tweede Kamerleden werd bepaald op 58 (waaronder drie uit Limburg). Verder werd o.a. de strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid ingevoerd en werden Noord- en Zuid-Holland gesplitst.

uit de privésfeer
  • Huwde in 1841 met zijn voormalige (katholieke) hofdame Henriëtte d'Oultremont. Eerder had hij in 1840 afgezien van dit huwelijk vanwege bezwaren tegen het huwelijk van een protestantse vorst met een (Belgische) katholieke vrouw.

anekdotes en citaten
  • Zijn detailzucht en werklust blijkt uit het grote aantal stukken dat hij dagelijks afdeed, soms meer dan honderd per dag. Ook op zon- en feestdagen werkte hij door. In 1822 deed hij op eerste kerstdag 212 stukken af.

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
  • "De koopman-koning"
  • "de kanalenkoning"
  • "de koperen koning" (spotnaam die de Belgen hem gaven, omdat hij na zijn inhuldiging koperen in plaats van zilveren munten liet rondstrooien)

predicaten/adellijke titels (3/5)
  • graaf van Corvey, Weingarten en Dortmund, van 1802 tot 1806
  • hertog van Luxemburg, van maart 1815 tot 21 september 1815
  • hertog van Limburg, van 19 april 1839 tot 7 oktober 1840

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

6.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/8)
  • H.Th. Colenbrander, "Willem I. Koning der Nederlanden" (2 dln., Amsterdam 1931-1935)
  • Y. Schmitz, "Willem I. Koning van Noord en Zuid" (Hasselt, 1966)
  • L.J. Plemp van Duiveland, "Willem Frederik, koning der Nederlanden" (Amsterdam, 1949)
  • L.J. Rogier, "De eerste twee koningen uit het huis Oranje", in: L.G.J. Verberne, "Geschiedenis van Nederland in de jaren 1813-1850" (Utrecht/Antwerpen, 1958)
  • J.S. Wijne, "Koning Willem I" (Den Haag, 1964)
  • Jeroen Koch, "Koning Willem I 1772-1843" (2013)

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

7.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

8.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.