E. (Elske) ter Veld

foto E. (Elske) ter Veld
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Bevlogen Groningse 'rooie vrouw', die na een studie aan de Sociale Academie werkzaam was bij de vakbeweging. Was vervolgens in de Tweede Kamer een toonaangevend en ter zake kundige woordvoerster sociale zekerheid. Voerde krachtig oppositie tegen de ingrepen in de sociale zekerheid van minister De Koning en staatssecretaris De Graaf. Als staatssecretaris in het derde kabinet-Lubbers ontkwam zij zelf echter evenmin aan dergelijke pijnlijke ingrepen, waarbij met name haar voorstel voor een nieuwe Nabestaandenwet op veel verzet stuitte. Spanningen met de PvdA-fractie rond haar plannen met de bijstand leidde in 1993 tot haar gedwongen vertrek. Keerde in 1995 terug als Eerste Kamerlid. Strijdlustige en koppige socialiste, maar ook een onconventioneel gezelligheidsdier.

PvdA
in de periode 1981-2003: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, staatssecretaris

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Elske (Elske)

geboorteplaats en -datum
Groningen, 1 augustus 1944

overlijdensplaats en -datum
Kortenhoef (gem. Wijdemeren), 14 mei 2017

2.

Partij/stroming

partij(en)
PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 1966

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • vormingsleidster werkende jeugd te Assen, van 1 augustus 1968 tot 1 augustus 1970
  • hoofdleidster club- en buurthuiswerk te Groningen, van 1 augustus 1970 tot 1 juli 1972
  • hoofd secretariaat voor vrouwelijke werknemers, NVV (Nederlands Verbond van Vakverenigingen) te Amsterdam, van 17 juli 1972 tot 15 september 1981 (vanaf 1976 FNV, Federatie Nederlandse Vakbeweging)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 september 1981 tot 7 november 1989
  • staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (belast met sociale zekerheid en emancipatiebeleid), van 7 november 1989 tot 4 juni 1993
  • eigenaar adviesbureau/adviseur directie Schade en Leven, verzekeringsmaatschappij N.V. "Nationale-Nederlanden", vanaf 1 september 1993
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 13 juni 1995 tot 10 juni 2003

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/43)

  • lid Raad van Toezicht Hobeon/SKO, vanaf 2008
  • lid Raad van Commissarissen SABIC Nederland, van januari 2009 tot 2016

afgeleide functies, presidia etc. (2/3)
  • lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 14 september 1989 tot 7 november 1989 (vierde ondervoorzitter)
  • voorzitter vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 27 juni 1995 tot 10 juni 2003

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër (3/8)
  • Bracht in 1987 met Robin Linschoten (VVD) en Gerrit Terpstra (CDA) een initiatiefwet tot stand tot verlening van een uitkering-ineens aan WW'ers die vanwege overgang naar een ander fiscaal regime achteruit waren gegaan in inkomen. (19.873)
  • Diende in 1989 samen met Pieter-Jan Biesheuvel (CDA) en Ad Nijhuis (VVD) een initiatiefwetsvoorstel in inzake overdracht van taken en samenwerking door de bedrijfsverenigingen. Dit voorstel werd in 1990 wet. (21.207)
  • Was woordvoerster volksgezondheid, welzijn en financiën van de PvdA-Eerste Kamerfractie. Hield zich ook bezig met volkshuisvesting (huurbeleid), ontwikkelingssamenwerking en Antilliaanse zaken. Voerde in 2000 het woord bij de behandeling van de wetsvoorstellen tot belastingherziening.

opvallend stemgedrag (0/2)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/6)
  • Bracht in 1991 de nota Aanvullende pensioenen uit. Sociale partners zijn primair verantwoordelijk voor aanvullende pensioenen en daarom wordt slechts in beperkte mate wetgeving aangekondigd, zoals het recht op waardeoverdracht voor nieuwe gevallen bij pensioenbreuk, een voorschrift tot evenredige pensioenopbouw voor deeltijdwerknemers en betere mogelijkheid om ouderdomspensioen vervroegd of verlaat op te nemen. Aangestuurd wordt op invoering van pensioenregelingen in sectoren waar die nog ontbreken. Het kabinet spreekt zich uit tegen een wettelijke pensioenplicht. Bij aanvullende pensioenen moeten mannen en vrouwen gelijk worden behandeld. (22.167)
  • Diende in 1992 wetsvoorstellen in over het terugdringen van beroep op de WAO en op de Ziektewet (verlaging uitkering, herbeoordeling, terugkeerplan). Deze wetsvoorstellen werden door haar opvolger in het Staatsblad gebracht. (22.824)
  • Publiceerde in 1993 haar voorstellen voor minder fraudegevoelige regelgeving in de Bijstandswet en voor structurele besparing op de bijstandskosten tot f 440 miljoen. Het recht op bijstand voor jongeren onder de 21 jaar zou komen te vervallen (slechts na beoordeling door de gemeente waren uitzonderingen mogelijk). Het onderscheid tussen schoolverlaters en niet-schoolverlaters in de categorie 21-27 jaar zou eveneens vervallen en de uitkering voor deze groep moest 50 i.p.v. 70 procent van het minimumloon worden. De uitkering voor alleenstaande ouders zou van 90 naar 70 procent van het minimumloon gaan. Gemeenten zouden meer mogelijkheden krijgen voor het verlenen van aanvullende bijstand. (22.545)

als bewindspersoon (wetgeving) (3/9)
  • Bracht in 1992 een wet (Stb. 82) betreffende het terugdringen van het arbeidsongeschiktheidsvolume (TBA) tot stand. Een werkgever kreeg een bonus van zes maal het bruto-maandsalaris als een arbeidsongeschikte in dienst werd genomen. Als een werknemer arbeidsongeschikt werd, kreeg de werkgever echter een boete (malus). De hoogte daarvan hing af van de aard van de bedrijfstak. De hoogte van de ziektewetpremie werd afhankelijk van de omvang van het ziekteverzuim. De wet werd per 1996 ingetrokken en vervangen door een wet die reïntegratie bevorderde. (22.228)
  • Bracht in 1992 een wijziging (Stb. 156) van de Algemene Bijstandswet en de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers tot stand in verband met verlaging van de bijstandsuitkering voor schoolverlaters (tot 27 jaar). Het uitkeringsregime voor werkloze schoolverlaters tussen 21 en 27 jaar wordt gedurende het eerste half jaar van de werkloosheid gebracht op het niveau van de studiefinanciering. (22.163)
  • Bracht in 1992 een wijziging (Stb. 193) van de Algemene Bijstandswet tot stand, waarbij een nieuwe regeling voor terugvordering en verhaal van bijstandskosten in die wet werd opgenomen. Gemeenten worden verplicht gebruik te maken van hun mogelijkheden om bijstand te verhalen of terug te vorderen van een ex-partner van iemand die gescheiden is. Deze verhaalsplicht geldt voor 12 jaar. Het wetsvoorstel was in 1988 ingediend door staatssecretaris De Graaf. (20.598)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • In 1986 bleken tijdens een verkiezingstournee in de provincie Utrecht de wielbouten van de auto waarmee zij werd vervoerd, te zijn losgedraaid. De chauffeur merkte dat tijdig.
  • In mei 1993 werd haar huis door actievoerders bekogeld met verfbommen en werden de sloten van haar huis dichtgelijmd
  • Trad af, nadat haar was gebleken dat de PvdA-Tweede Kamerfractie geen vertrouwen in haar politiek functioneren meer had. De fractie verweet haar slecht te communiceren. Met name een door haar uitgebrachte brief over de jongerenmaatregel (de voorgenomen verlaging van bijstand voor jongeren tussen 21 en 27 jaar) zette kwaad bloed bij de fractie.

uit de privésfeer
  • De hoofdredacteur van 'Het Vrije Volk' ,Thijs van Veen, was haar oom

anekdotes en citaten
  • Zei als staatssecretaris in april 1991 over hervorming van de WAO: "Wie de WAO wil afschaffen, moet eerst mij afschaffen."
  • Barstte na de persconferentie waarin zij haar aftreden als staatssecretaris had bekendgemaakt in tranen uit en verliet begeleid door partijgenote Jeltje van Nieuwenhoven de zaal. Sprak later de woorden (naar een Engelstalig liedje): "It's my party and I cry if I want to".
  • Ze noemde haar katten Che (naar Che Guevara) en Ho (naar Ho Chi Minh)

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/8)
  • Lidy Nicolasen, "'De menselijke kant wil ik blijven zien'", De Volkskrant, 10 februari 1990
  • Leonard Ornstein en Max van Weezel, "Elske ter Veld tussen droom en werkelijkheid", Vrij Nederland, 8 januari 1991
  • John Kroon, "'Iets leukers dan staatssecretaris is er niet'", NRC Handelsblad, 28 december 1993
  • Mark Kranenburg, "Staatssecretaris in oorlogstijd", NRC Handelsblad, 18 mei 2017
  • Lex Oomkes, "Loyaal tot op het bod", Trouw, 19 mei 2017
  • Max van Weezel, "Afgeserveerd door haar eigen fractie. Elske ter Veld (1944-2017)", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2017, 147

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.