ARP
functie(s) in de periode 1901-1913: lid Tweede Kamer, minister
Personalia
voornamen (roepnaam)
Aritius Sybrandus (Syb)
geboorteplaats en -datum
Angeren (gem. Bemmel), 17 februari 1864
overlijdensplaats en -datum
Haarlem, 12 juli 1916
begraafplaats en -datum
Bennebroek (N.H.), 15 juli 1916
Partij/stroming
partij(en)
ARP (Anti-Revolutionaire Partij)
Hoofdfuncties/beroepen (7/8)
- predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Vlissingen, van 12 juli 1891 tot 5 mei 1895
- predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Arnhem, van 12 mei 1895 tot 20 oktober 1901
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1901 tot 12 februari 1908 (voor het kiesdistrict Tietjerksteradeel)
- minister van Landbouw, Nijverheid en Handel, van 12 februari 1908 tot 29 augustus 1913
- minister van Waterstaat ad interim, van 7 januari 1909 tot 21 januari 1909 (na het overlijden van minister Bevers)
- predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Bennebroek (N.H.), van 19 juli 1914 tot 12 juli 1916
- veldprediker in algemene dienst bij het leger, van 27 oktober 1914 tot 9 september 1915
U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.
Partijpolitieke functies
In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.
Nevenfuncties (4/11)
- lid Mijnraad, van 1 november 1913 tot 1 januari 1916
- lid Werkloosheidsraad, omstreeks 1914
- ondervoorzitter commissie ter voorbereiding van het Tweede Sociaal Congres, van 17 maart 1914 tot 12 juli 1916
- lid commissie van uitvoering Koninklijk Nationaal Steuncomité, van 22 augustus 1914 tot 12 juli 1916
afgeleide functies, presidia etc. (4/5)
- voorzitter Commissie van Rapporteurs voor hoofdstuk XI (Koloniën) 1906 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
- lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van februari 1906 tot mei 1906
- voorzitter Commissie van Rapporteurs voor hoofdstuk VIII (Oorlog) 1908 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
- tijdelijk secretaris van de ministerraad (kabinet-Heemskerk), januari 1909 (na het overlijden van minister Bevers)
U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
Activiteiten
als parlementariër
- Sprak in de Tweede Kamer over uiteenlopende zaken, waaronder arbeid (sociale wetgeving), militaire zaken, visserij en bij de behandeling van de ontwerp-Drankwet
opvallend stemgedrag
- In 1906 stemden hij en Okma als enigen van de ARP-fractie vóór de begroting van Oorlog van minister Staal
als bewindspersoon (beleidsmatig)
- Zijn ontwerp-Bakkerswet, die de arbeidstijden in het bakkersbedrijf moest regelen, werd op 5 juni 1912 in de Tweede Kamer met 49 tegen 42 stemmen verworpen. Met de wet zou in het bakkersbedrijf een tienurige werkdag worden ingevoerd en de zondagsarbeid worden beperkt. Onder anderen Kuyper onttrok zich aan de stemming.
- De tegelijkertijd met de ontwerp-Bakkerswet ingediende ontwerp-Bakkersradenwet werd in februari 1911 ingetrokken, nadat gebleken was dat er geen meerderheid voor was
- Onder druk van de Tweede Kamer moest hij de verordenende bevoegdheid van de raden van arbeid uit zijn Radenwet laten vervallen
als bewindspersoon (wetgeving) (5/11)
- Bracht in 1912 de Vogelwet tot stand, die bescherming bood aan alle in Europa in het wild levende vogels, uitgezonderd vogels die schadelijk zijn voor land-, tuin- en bosbouw. Voor het verstoren van nesten of doden van vogels op erven en in tuinen en boomgaarden kwam een vergunningplicht.
- Bracht in 1912 samen met minister E. Regout de Octrooiwet (Stb. 313) tot stand. Hierdoor werden uitvindingen weer wettelijk beschermd. In 1869 was de Octrooiwet van 1817 buiten werking gesteld.
- Bracht in 1913 de Radenwet (Stb. 203) tot stand, waardoor plaatselijke Raden van Arbeid in het leven werden geroepen die belast waren met de uitvoering van de socialeverzekeringswetten.
- Bracht in 1913 de Ziektewet (Stb. 204) tot stand. Deze voerde een verplichte verzekering in van werknemers in loondienst tegen ziekte en ziektebehandeling. Kleine zelfstandigen konden zich vrijwillig aansluiten bij de verzekering. De premies werden zowel door werkgevers als werknemers opgebracht. De Ziektewet zou pas in 1930 worden ingevoerd.
- Bracht in 1913 de Invaliditeits- en oudersdomswet (Stb. 205) tot stand. Deze voerde een verzekering in tegen geldelijke gevolgen van invaliditeit, ouderdom (70 jaar en ouder) en overlijden van arbeiders. Er kwam een verplichte verzekering via de Raden van Arbeid voor arbeiders in loondienst. Premiebetaling geschiedde door de werkgever door het plakken van rentezegels op een rentekaart. Er was geen waardevaste of welvaartsvaste uitkering. De (herziene) wet trad 3 december 1919 in werking.
U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.
Wetenswaardigheden
algemeen
- Werd op 12 juli 1905 door de koningin gevraagd haar te adviseren over de kabinetsformatie
- De behandeling van de door hem als minister verdedigde Ouderdoms- en invaliditeitswet duurde van 15 mei 1912 tot 15 mei 1913
uit de privésfeer
- Was medio 1909 overwerkt en vertrok toen enige tijd voor een rustkuur naar het buitenland
- Zijn schoonvader, J.G. van Schaardenburg, was in 1889 antirevolutionair kandidaat voor de Tweede Kamer in het district Dordrecht. Hij werd met 200 stemmen verschil verslagen door de liberaal S.M.H. van Gijn.
- Van hem staat in Bergum een borstbeeld
- Op de begraafplaats in Bennebroek is een grafmonument voor hem opgericht
verkiezingen
- Versloeg in 1901 in het district Tietjerksteradeel P.J. Troelstra (sdap). Werd in 1901 in het kiesdistrict Weststellingwerf na herstemming verslagen door G.L. van der Zwaag (soc.).
- Versloeg in 1905 H. Goeman Borgesius (ul) en P.J. Troelstra (sdap) in de eerste verkiezingsronde
- Werd in 1905 in het district Zutphen na herstemming verslagen door H. Goeman Borgesius (ul) en in het kiesdistrict Dordrecht na herstemming door S.M.H. van Gijn (lib.). Eindigde in het district Amsterdam III als derde achter Troelstra en Eland (ul).
pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
- "De Leeuw van Patrimonium"
- "De rode dominee"
Publicaties van/over
literatuur/documentatie (6/12)
- J.T. Minderaa, "Talma, Aritius Sybrandus (1864-1916)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 572
- P.F. Dillingh, "Talma, Aritius Sybrandus", in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, deel 4, 414
- G.S. van Krieken, "Aritius Sybrandus Talma (1864-1916). De 'Leeuw van Patrimonium'", in: P.E. Werkman en R. van der Woude (red.), "Wie in de politiek gaat, is weg? Protestantse politici en de christelijk-sociale beweging" (2009), 123-150
- L. de Hoop en A. Bornebroek, "De rode dominee: A.S. Talma" (2010)
- G.S. van Krieken, "Syb Talma (1864-1916) een biografie" (2013)
- Onze Afgevaardigden, 1901, 1905
Biografisch Woordenboek(en)
- biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
- biografie opgenomen in het Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme
- biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland
In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.
Familie/gezin
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
