J.H. (Johan) Scheps

foto J.H. (Johan) Scheps
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief

Markant en welsprekend, protestants PvdA-Tweede Kamerlid, dat altijd 'het gehoor' van de vergadering had. In zijn jonge jaren evangelist en straatprediker. Moedig verzetsstrijder. Belangenbehartiger van Nederlanders in West-Duitsland. In de PvdA-fractie jarenlang woordvoerder binnenlandse zaken en justitie, met speciale belangstelling voor de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Voorstander van vergaande gemeentelijke herindeling. Verhinderde in 1964 vorming van een aparte Bijlmergemeente. Steunpilaar van de Republiek Zuid-Molukken en tegen overdracht van Nieuw-Guinea. Was ook actief in de gemeentepolitiek van Zeist. Fel gekant tegen strijdwijze van Nieuw Links.

PvdA
in de periode 1946-1967: lid Tweede Kamer

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Johannes Hermanus (Johan)

geboorteplaats en -datum
's-Gravenhage, 13 juli 1900

overlijdensplaats en -datum
Utrecht, 3 oktober 1993

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • CSP (Christelijk-Sociale Partij), van 1921 tot 1931
  • SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), van 1931 tot 9 februari 1946
  • PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 9 februari 1946

3.

Hoofdfuncties/beroepen (5/14)

  • lid tijdelijke gemeenteraad van Zeist, van 9 november 1945 tot 2 september 1946
  • wethouder (van sociale zaken) van Zeist, van 9 november 1945 tot 2 september 1946
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 4 juni 1946 tot 22 februari 1967
  • lid gemeenteraad van Zeist, van 2 september 1946 tot 1 september 1970
  • wethouder (van huisvesting, onderwijs en jeugdzaken) van Zeist, van 6 september 1966 tot 1 september 1970

gevangenschap/internering
  • gevangenschap te Amsterdam, van februari 1944 tot april 1944 (gevangenis aan de Weteringschans)
  • gevangenschap Polizeiliches Durchgangslager te Amersfoort, van 6 april 1944 tot 26 februari 1945

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/8)

  • ambtenaar van de burgerlijke stand te Zeist, vanaf 1971 (nog in juli 1988, bezoldigd)
  • voorzitter Algemene Vereniging voor Democratie, vanaf 1977 (oprichter)

afgeleide functies, presidia etc. (2/3)
  • voorzitter Commissie van Voorbereiding wetsontwerp Bevordering evenwichtige ontwikkeling in het gebied van de IJmond (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1 februari 1957 tot 23 december 1959
  • voorzitter Commissie van Rapporteurs voor de voorstellen tot wijziging van de Grondwet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 juni 1963 tot juli 1963

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër (3/6)
  • Als ondervoorzitter van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken reisde hij het hele land af, om zich ter plekke op de hoogte te stellen van vraagstukken rond gemeentegrenzen en herindelingen
  • Een door hem ingediend en aangenomen amendement om de Bijlmermeer bij de gemeente Amsterdam te voegen, leidde op 27 en 28 oktober 1964 tot de zogenoemde 'Nacht van Scheps'. Minister Toxopeus vroeg na de aanneming met 74 tegen 67 stemmen om schorsing van de verdere behandeling. Voor het amendement stemden behalve de fracties van PvdA, CPN en PSP ook twee CHU-leden, twee ARP-leden, negentien KVP'ers en mevrouw Van Someren (VVD).
  • Was in 1966 woordvoerder van zijn fractie bij het debat over de herziening van het Reglement van Orde

opvallend stemgedrag (0/11)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Liet zich in november 1946 bij de behandeling van de begroting Justitie als enige van zijn fractie negatief uit over het kabinetsvoornemen om over te gaan tot vrijlating van 'lichte gevallen' onder de politieke delinquenten
  • Verzette zich tegen het besluit van minister-president Drees om de jaarlijkse viering van de vijfde mei af te schaffen (1954)
  • In oktober 1961 één van de 12 parlementsleden, die een verklaring ondertekenden waarin 200 personen aandrongen op het nakomen door Nederland van de belofte inzake het zelfbeschikkingsrecht van Nieuw-Guinea

uit de privésfeer (3/8)
  • Werd in februari 1944 gearresteerd
  • In de zomer van 1944 verhinderde de illegaliteit dat Scheps naar een Duits kamp zou worden afgevoerd door zijn dossier te lichten
  • Werd in februari 1945 vrijgelaten en hervatte toen zijn illegale activiteiten

anekdotes en citaten
  • Het verhaal ging dat wanneer hij het woord ging voeren alle kamerbodes kwamen luisteren

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen (3/7)
  • "Darshan" (schuilnaam tijdens bezetting)
  • "G.K. Resocidem" (schuilnaam tijdens bezetting)
  • "Jan Ronduit" (schuilnaam tijdens bezetting)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • R. Hartmans, "Scheps, Johannes Hermanus", in: "Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland", deel VII, 203
  • Niek Scheps, "Weersta vanaf het begin maar slechts met het geesteszwaard. Het verzetswerk van J.H. Scheps 1940-1945" (2011)
  • L. de Jong, "Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog", deel III (tweede helft)

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

archivalia
archief-Scheps, IISG

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.