Achtergrond: Noord-Ierland speelbal tussen EU en VK
DEN HAAG (PDC) - Dat de brexit de handel tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie bemoeilijkt is vooral merkbaar bij de grens tussen Noord-Ierland en Ierland. De Franse president Emmanuel Macron bezocht Ierland en zei dat de EU Ierland niet in de steek laat. Waarom is de grensovergang op het Ierse eiland zo'n belangrijk twistpunt?
Tijdens de brexitonderhandelingen tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU was de grensovergang tussen Ierland en Noord-Ierland één van de grootste strijdpunten. Ierland is een EU-lidstaat en Noord-Ierland maakt deel uit van het Verenigd Koninkrijk. De brexit betekende dus dat de buitengrens van de EU op het Ierse eiland kwam te liggen.
De grens tussen Ierland en Noord-Ierland is echter een gevoelige kwestie. Na een decennialang conflict sloten Ierland en het Verenigd Koninkrijk in 1998 het Goedevrijdagakkoord. In dit akkoord werd besloten dat er nooit meer een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland zou komen. Door de brexit komt deze afspraak in het geding.
Onderdeel van de brexit was namelijk dat het Verenigd Koninkrijk uit de Europese douane-unie stapte. Hierdoor kan het land afwijken van de Europese regelgeving waaronder bijvoorbeeld de Europese standaarden voor voedselveiligheid. Het ontbreken van een harde grens zou er op deze manier voor kunnen zorgen dat producten die niet aan de Europese standaarden voldoen via Noord-Ierland op de Europese markt terecht zouden komen. Een uitkomst van de brexitonderhandelingen is dat Noord-Ierland deel uitmaakt van het Britse douane-gebied, maar dat de Europese regels er blijven gelden. De grens werd op deze manier opgeschoven naar de zee tussen Groot Brittannië (Engeland, Schotland en Wales) en Noord-Ierland, waardoor de grenscontroles binnen het Verenigd Koninkrijk plaatsvinden.
Een van de problemen die dit in de praktijk opleverde gaat over de invoer van gekoelde vleeswaren, oftewel het 'worstconflict'. De EU weert gekoelde vleeswaren van buiten de Unie en in Noord-Ierland worden juist veel Britse worsten gegeten. Noord-Ierse supermarkten kregen een half jaar de tijd om Europese leveranciers te vinden. De Noord-Ieren waren hier echter niet klaar voor en daarom werd de deadline verlengd tot 30 september.
Om te voorkomen dat Noord-Ierland zijn vlees bijvoorbeeld in Ierland gaat kopen wil het Verenigd Koninkrijk de regels voor de handel tussen Noord-Ierland en de rest van het land veranderen. Hiervoor zou de brexitdeal tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU herzien moeten worden, maar hier heeft de EU geen trek in. De EU stelde zelfs een inbreukprocedure in, maar deze werd later toch weer ingetrokken. Ondanks de adempauze tot 30 september liggen de standpunten van de EU en het Verenigd Koninkrijk nog ver uit elkaar.
Bron: euractiv.com, nu.nl