Een Europese onderwijsruimte tot stand brengen tegen 2025 en onderwijs en opleiding herbronnen voor het digitale tijdperk
De Commissie heeft vandaag twee initiatieven goedgekeurd om de bijdrage van onderwijs en opleiding tot het herstel van de coronaviruscrisis in de EU te versterken en een groen en digitaal Europa tot stand te helpen brengen. Met het oog op de verwezenlijking van de Europese onderwijsruimte tegen 2025 stelt de Commissie nieuwe initiatieven, meer investeringen en nauwere samenwerking tussen de lidstaten voor, zodat het rijke onderwijs- en opleidingsaanbod van de EU aan alle Europeanen van alle leeftijden ten goede kan komen. De Commissie heeft ook een nieuw actieplan voor digitaal onderwijs aangenomen op basis van de uit de coronaviruscrisis getrokken lessen en met een plan voor een hoog performant digitaal onderwijsecosysteem met versterkte digitale competenties voor de digitale transformatie.
In de mededeling over de Europese onderwijsruimte wordt toegelicht hoe samenwerking de kwaliteit, de inclusiviteit en de digitale en groene dimensie van de nationale onderwijsstelsels verder kan verrijken. Beschreven wordt hoe de lidstaten samen een Europese onderwijsruimte tot stand kunnen brengen op basis van de vrijheid voor lerenden en leerkrachten om overal in Europa te leren en te werken, en voor instellingen om onbeperkt onderlinge relaties aan te knopen in Europa en elders.
De Europese onderwijsruimte wordt benaderd vanuit zes invalshoeken: kwaliteit, inclusie en gendergelijkheid, de groene en de digitale transitie, leerkrachten, hoger onderwijs en een sterker Europa in de wereld. In het kader van een aantal initiatieven zal onder meer worden nagegaan hoe de kwaliteit kan worden verbeterd (met name op het gebied van digitale en basisvaardigheden), hoe onderwijs inclusiever en gendergevoeliger kan worden gemaakt en hoe de onderwijsprestaties kunnen worden verbeterd. Dankzij deze initiatieven zal het inzicht in klimaatverandering en duurzaamheid toenemen, de vergroening van de onderwijsinfrastructuur worden bevorderd, het beroep van leerkracht worden gepromoot, het initiatief Europese universiteiten verder worden uitgerold en de connectiviteit tussen onderwijs- en opleidingsinstellingen worden versterkt.
In de mededeling worden de middelen en de mijlpalen beschreven om de Europese onderwijsruimte tegen 2025 tot stand te brengen met steun van het Europees herstelplan (Next Generation EU) en het Erasmus+-programma. Daarnaast wordt een kader voorgesteld voor samenwerking met de lidstaten en de belanghebbenden uit het onderwijs, met inbegrip van een rapportage- en analysestructuur (met overeengekomen onderwijsdoelstellingen) om hervormingen aan te moedigen en op de voet te volgen. Bij de inspanningen om de Europese onderwijsruimte tot stand te brengen zal naar synergie worden gestreefd met de Europese vaardighedenagenda, het vernieuwde beleid inzake beroepsonderwijs en -opleiding en de Europese onderzoeksruimte.
In het actieplan voor digitaal onderwijs (2021-2027) wordt een reeks initiatieven voorgesteld ter bevordering van hoogwaardig, inclusief en toegankelijk digitaal onderwijs in Europa. Gepleit wordt voor nauwere samenwerking tussen de lidstaten op Europees niveau en met en tussen de belanghebbenden om de onderwijs- en opleidingsstelsels perfect uit te rusten voor het digitale tijdperk. Door de coronaviruscrisis is het afstandsonderwijs in het centrum van de onderwijspraktijk gerukt. Duidelijk is geworden dat het digitaal onderwijs dringend moet worden verbeterd en dat dit een belangrijke strategische doelstelling is met het oog op hoogwaardig onderricht en leren in het digitale tijdperk. Nu we de noodfase als gevolg van de uitbraak van de pandemie achter ons laten, hebben we behoefte aan een strategische benadering van digitaal onderwijs en digitale opleiding op langere termijn.
Het actieplan heeft twee strategische prioriteiten op lange termijn: i) de ontwikkeling van een hoog performant digitaal onderwijsecosysteem bevorderen en ii) de digitale competenties voor de digitale transformatie versterken. Om de samenwerking en de uitwisseling op het gebied van digitaal onderwijs op EU-niveau te versterken, zal de Commissie een Europese hub voor digitaal onderwijs oprichten, die de samenwerking en de synergie tussen de voor digitaal onderwijs relevante beleidsgebieden zal bevorderen, een netwerk van nationale adviesdiensten zal opzetten en de dialoog tussen belanghebbenden uit de particuliere en de overheidssector zal versterken.
Beide initiatieven zullen ook aan bod komen tijdens de derde Europese onderwijstop, die de Commissie op 10 december online zal organiseren en waar ministers en belangrijke belanghebbenden zullen bespreken hoe onderwijs en opleiding voor het digitale tijdperk kunnen worden uitgerust.
Enkele reacties van leden van het college
Volgens Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk, “zijn onderwijs en opleiding ernstig ontwricht geraakt als gevolg van COVID-19 en heeft er zich een snelle verschuiving naar online- en afstandsonderwijs voorgedaan. Het massale gebruik van technologie heeft lacunes en zwakke punten aan het licht gebracht. Ook is dit een gelegenheid om onderwijs en opleiding te herbronnen voor het digitale tijdperk. 95 % van de respondenten van de openbare raadpleging over het actieplan voor digitaal onderwijs beschouwt de crisis als een keerpunt voor de manier waarop technologie in onderwijs en opleiding wordt gebruikt. Het is nu zaak het onderwijs te organiseren en te moderniseren met het oog op het digitale tijdperk.”
Volgens Margaritis Schinas, vicevoorzitter voor de bevordering van onze Europese levenswijze, “is onderwijs een van de pijlers van onze Europese levenswijze. Onze visie op de Europese onderwijsruimte is diep geworteld in de waarden van vrijheid, diversiteit, mensenrechten en sociale rechtvaardigheid. Samen met het actieplan voor digitaal onderwijs stellen we nieuwe initiatieven voor om overal in Europa samen te leren en te werken. Voor onze jeugd, onze burgers en onze welvaart.”
Volgens Mariya Gabriel, commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd, “zijn de Europese onderwijsruimte en het actieplan voor digitaal onderwijs beide van essentieel belang voor het herstel en de toekomstige groei in Europa. Ze schetsen een gemeenschappelijke visie op de toekomst van het onderwijs, die gekoppeld is aan ons engagement op het gebied van de digitale en de groene transitie. We moeten ons nu concentreren op de uitvoeringsfase en het creëren van synergieën.”
Achtergrondinformatie
De Europese onderwijsruimte is geworteld in tientallen jaren samenwerking op het gebied van onderwijs in de EU. Het strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding (ET 2020) heeft bijgedragen tot vertrouwen en wederzijds begrip ter ondersteuning van de eerste initiatieven in het kader van de Europese onderwijsruimte.
Tijdens de sociale top van Göteborg in 2017 hebben de staatshoofden en regeringsleiders onderwijs en opleiding besproken op basis van de mededeling van de Commissie met een visie voor een Europese onderwijsruimte tegen 2025. Daarop heeft de Raad de lidstaten, de Raad en de Commissie in zijn conclusies van december 2017 opgeroepen werk te maken van de agenda van Göteborg. Er zijn reeds tal van initiatieven ontwikkeld. Op basis daarvan wordt in de mededeling van vandaag een visie voor de Europese onderwijsruimte geschetst, samen met een versterkte aanpak om deze ruimte tegen 2025 te verwezenlijken. De Europese onderwijsruimte sluit ook aan bij Next Generation EU en de langetermijnbegroting van de Europese Unie voor 2021-2027.
In dat verband vormt het actieplan voor digitaal onderwijs een hoeksteen van de inspanningen van de Commissie om de digitale transitie in Europa te ondersteunen. Het bouwt voort op het eerste actieplan voor digitaal onderwijs, dat in januari 2018 is aangenomen en eind dit jaar afloopt. Het nieuwe actieplan is ambitieuzer en heeft met name een ruimer toepassingsgebied (het beperkt zich immers niet alleen tot formeel onderwijs) en een langere looptijd (namelijk tot 2027).
Meer informatie
Factsheet over de Europese onderwijsruimte
Factsheet over het actieplan voor digitaal onderwijs