Commissie intensiveert EU-inspanningen voor bescherming en herstel van bossen wereldwijd
De vandaag aangekondigde intensievere aanpak richt zich zowel op de vraag- als de aanbodzijde van het probleem. De mededeling omvat maatregelen voor betere internationale samenwerking met belanghebbenden en lidstaten, de bevordering van duurzame financiering, beter gebruik van land en hulpbronnen, het scheppen van duurzame werkgelegenheid, duurzaam beheer van de toeleveringsketen en doelgericht onderzoek en bijbehorende gegevensvergaring. Ook wordt de aanzet gegeven tot de beoordeling van mogelijke nieuwe regelgevende maatregelen waarmee de gevolgen van de verbruikspatronen in de EU voor ontbossing en bosdegradatie tot een minimum moeten worden beperkt.
Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans, verantwoordelijk voor duurzame ontwikkeling, zei hierover het volgende: “Bossen zijn de groene longen van onze planeet en wij moeten ze met evenveel zorg behandelen als onze eigen longen. Wij gaan onze klimaatdoelstellingen niet halen als wij onze bossen niet beschermen. De belangrijkste oerbossen liggen weliswaar niet op EU-grondgebied, maar onze individuele acties en beleidskeuzes hebben wel grote gevolgen. Vandaag geven wij onze burgers en onze partners elders in de wereld een belangrijk signaal: de EU is bereid op dit gebied de komende vijf jaar, en ook daarna, een voortrekkersrol op zich te nemen.”
Vicevoorzitter Jyrki Katainen, verantwoordelijk voor banen, groei, investeringen en concurrentievermogen: “De bosbedekking op aarde blijft zorgwekkend snel afnemen. Met deze mededeling intensiveren wij het EU-optreden voor een betere bescherming en duurzaam beheer van de bestaande bossen. Door de bestaande bossen te beschermen en de bosbedekking duurzaam uit te breiden, stellen we lokale inkomens zeker en genereren we meer inkomsten voor de betrokken gemeenschappen. Bossen bieden ook mogelijkheden binnen de groene economie, waar in potentie wereldwijd tussen de 10 en 16 miljoen volwaardige banen uit kunnen voortkomen. Deze mededeling is wat dat betreft een belangrijke stap in de goede richting.”
Karmenu Vella, commissaris voor Milieu, Maritieme Zaken en Visserij, voegde daaraan toe: “Willen wij de bossen kunnen beschermen en herstellen, dan moet Europa daadkrachtiger optreden — omdat de situatie ondanks de geleverde inspanningen kwetsbaar blijft. Ontbossing heeft een verwoestende uitwerking op de biodiversiteit, het klimaat en de economie.”
Neven Mimica, commissaris voor Internationale Samenwerking en Ontwikkeling, zei: “Wij staan klaar om samen met onze partnerlanden overal ter wereld bossen te beschermen en duurzaam bosbeheer toe te passen. Voedselzekerheid, water, klimaatverandering, veerkracht en vrede spelen hierbij allemaal een rol. Het gaat hier om het opbouwen van een duurzamere en inclusievere wereld.”
De vandaag geschetste ambitieuze Europese aanpak is een reactie op de voortdurende grootschalige vernietiging van bossen overal ter wereld. Tussen 1990 en 2016 is een oppervlakte van maar liefst 1,3 miljoen km² verloren gegaan, wat neerkomt op zo'n 800 voetbalvelden per uur. De belangrijkste motor van deze ontbossing is de vraag naar voedsel, voeder, biobrandstoffen, hout en andere grondstoffen.
De broeikasgasemissies die door ontbossing vrijkomen, zijn de op één na grootste oorzaak van klimaatverandering. De bescherming van bossen is voor ons dan ook een belangrijke taak in het kader van de Overeenkomst van Parijs. Vanuit economisch en sociaal perspectief haalt zo'n 25 % van de wereldbevolking een inkomen uit de bossen en vertegenwoordigen de bossen onvervangbare culturele, maatschappelijke en spirituele waarden.
De vandaag goedgekeurde mededeling heeft een tweeledig doel — het beschermen en verbeteren van de gezondheid van bestaande bossen, en met name van oerbossen, enerzijds, en de wereldwijde significante uitbreiding van duurzame, biodiverse bosbedekking anderzijds. De Commissie heeft vijf prioriteiten geformuleerd:
-
-het verkleinen van de ecologische voetafdruk van de EU op het gebied van landgebruik en het bevorderen van het gebruik van producten uit ontbossingsvrije toeleveringsketens in de EU;
-
-het samenwerken met producerende landen om de bedreigingen voor bossen terug te dringen en de EU-ontwikkelingssamenwerking “ontbossingsbestendig” te maken;
-
-het versterken van de internationale samenwerking om ontbossing en bosdegradatie te stoppen en het herstel van bossen te bevorderen;
-
-het heroriënteren van middelen ter ondersteuning van duurzaam landgebruik;
-
-het verbeteren van de beschikbaarheid en de kwaliteit van informatie over bossen en toeleveringsketens van grondstoffen en het ondersteunen van onderzoek en innovatie.
Maatregelen om het verbruik in de EU terug te dringen en het gebruik van producten uit “ontbossingsvrije toeleveringsketens” te bevorderen, zullen worden onderzocht via de oprichting van een nieuw multistakeholderplatform voor ontbossing, bosdegradatie en bosvorming, dat een brede waaier aan relevante belanghebbenden samenbrengt. De Commissie zal ook aansturen op stevigere certificatiestelsels voor ontbossingsvrije producten en bestuderen of wetgevingsinitiatieven aan de vraagzijde en andere stimuleringsmaatregelen zinvol kunnen zijn.
De Commissie zal nauw samenwerken met partnerlanden om hen te helpen bedreigingen voor hun bossen terug te dringen en zal ervoor zorgen dat het EU-beleid niet aan ontbossing en bosdegradatie bijdraagt. Dit zal de partners helpen brede nationale kaders voor bosbeleid tot stand te brengen en zo bijdragen aan het duurzame gebruik van de bossen en de duurzaamheid van de waardeketens in de bosbouw vergroten. De Commissie zal daarnaast gebruikmaken van de internationale fora — bijvoorbeeld de FAO, de VN, de G7 en de G20, de Wereldhandelsorganisatie en de OESO — om de samenwerking bij maatregelen en beleid op dit gebied te versterken. De Commissie zal ervoor blijven zorgen dat door de EU onderhandelde handelsovereenkomsten bijdragen aan een verantwoord en duurzaam beheer van de mondiale toeleveringsketens, en erop aansturen dat de handel in landbouwproducten en producten uit de bosbouw niet tot ontbossing of bosdegradatie leidt. De Commissie zal ook stimuleringsmechanismen voor kleine boeren ontwikkelen waarmee zij ecosysteemdiensten in stand kunnen houden en kunnen verbeteren en kunnen kiezen voor duurzame landbouw en duurzaam bosbeheer.
Om de beschikbaarheid en kwaliteit van informatie en de toegang tot informatie over bossen en toeleveringsketens te verbeteren, stelt de Commissie voor een EU-waarnemingscentrum voor ontbossing en bosdegradatie op te richten, om zo de veranderingen in de wereldwijde bosbedekking en de drijvende krachten daarachter te kunnen monitoren en meten. Door dit hulpmiddel krijgen overheidsinstanties, consumenten en bedrijven betere toegang tot informatie over toeleveringsketens en een extra stimulans om duurzamer te worden. De Commissie zal ook nagaan of het Copernicus-satellietsysteem nog meer voor bosbewaking kan worden ingezet.
De Commissie zal zich richten op het heroriënteren van publieke en private middelen om stimulansen te creëren voor duurzaam bosbeheer en duurzame waardeketens in de bosbouw en om het behoud van bestaande bossen en de duurzame aanwas van bosbedekking te ondersteunen. Samen met de lidstaten zal de Commissie mechanismen beoordelen die groene financiering voor bossen mogelijk zouden kunnen maken en in dit kader meer invloed uitoefenen en middelen beschikbaar stellen.
Achtergrond
De EU heeft als wereldwijde voortrekker op dit gebied een goede staat van dienst. In 2003 is de EU begonnen met de uitvoering van het actieplan voor wetshandhaving, governance en handel in de bosbouw (Flegt) ter bestrijding van illegale houtkap en de daarmee samenhangende handel. In een mededeling van de Commissie over ontbossing uit 2008 zijn de eerste elementen van een EU-beleidskader vastgesteld, met onder meer een EU-doelstelling om de wereldwijde terugloop in bosbedekking tegen 2030 te stoppen en om de bruto-ontbossing in de tropen tegen 2020 met 50 % terug te dringen. Ondanks haar inspanningen zal de EU er hoogstwaarschijnlijk niet in slagen de in 2008 geformuleerde doelstellingen te halen. Het zal dan ook nodig zijn krachtigere maatregelen te nemen.
De mededeling van vandaag volgt op uitgebreide raadplegingen van belanghebbenden over ontbossing en bosdegradatie en mogelijke EU-maatregelen op dit gebied. Hiertoe behoorden twee conferenties in 2014 en 2017, een openbare raadpleging in 2019 evenals drie studies. De mededeling volgt ook op de herhaalde verzoeken van de Raad en het Europees Parlement om meer gecoördineerd ingrijpen, met name door de ontbossing in de ketens van landbouwgoederen uit te bannen.
Bij de grootste duurzaamheidsuitdagingen van onze tijd — onder meer de achteruitgang van de biodiversiteit, de klimaatverandering en de bevolkingstoename — spelen bossen een sleutelrol. Uit internationale overeenkomsten en afspraken blijkt dat er behoefte is aan ambitieuze maatregelen om wat betreft ontbossing het tij te keren.
Emissies die voortkomen uit landgebruik en verandering in landgebruik, vaak als gevolg van ontbossing, zijn de op één na grootste oorzaak van klimaatverandering (na fossiele brandstoffen). Zij vertegenwoordigen bijna 12 % van alle broeikasgasemissies — een groter aandeel dan de vervoerssector. De bossen overal ter wereld hebben de capaciteit grote hoeveelheden koolstof aan de atmosfeer te onttrekken en op te slaan in biomassa en in de bodem. In de strijd tegen klimaatverandering is het dan ook van cruciaal belang ontbossing en bosdegradatie een halt toe te roepen. Duurzaam herstel van aangetaste bossen en het aanleggen van nieuwe bossen kunnen een effectieve aanvulling vormen op de inspanningen om ontbossing te stoppen. Met zorgvuldige planning en inachtneming van de duurzaamheidsbeginselen kunnen dergelijke herbeboste gebieden talrijke voordelen bieden.
Meer informatie
Werkdocument van de diensten van de Commissie over de raadplegingsactiviteiten (EN)
IP/19/4470
Contactpersoon voor de pers:
Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail |