Digitale eengemaakte markt: Europa krijgt op acht locaties supercomputers van wereldklasse

Acht computercentra in verschillende EU-landen zijn geselecteerd als locatie voor de eerste Europese supercomputers. Die computers zullen Europese onderzoekers en bedrijven helpen bij het ontwikkelen van nieuwe toepassingen op allerlei gebieden, van medicijnen en nieuwe materialen tot de bestrijding van de klimaatverandering.

EuroHPC, de European High-Performance Computing Joint Undertaking, heeft acht computercentra in acht verschillende EU-lidstaten geselecteerd als locatie voor nieuwe superkrachtige computers. Dit is een belangrijke stap om van Europa een wereldspeler te maken op het gebied van supercomputers. Het gaat om centra in Barcelona (Spanje), Bologna (Italië), Kajaani (Finland), Minho (Portugal), Ostrava (Tsjechië), Bissen (Luxemburg), Sofia (Bulgarije) en Maribor (Slovenië). Zij zullen helpen bij het ontwikkelen van nieuwe toepassingen op gebieden zoals gepersonaliseerde geneeskunde, nieuwe medicijnen en materialen, bio-engineering, weersvoorspellingen en klimaatverandering. De centra worden geëxploiteerd door consortia van 19 van de 28 landen die lid zijn van de gemeenschappelijke onderneming EuroHPC. Samen met de EU trekken zij hiervoor in totaal 840 miljoen euro uit. Hoe de nieuwe supercomputers precies gefinancierd worden, staat in overeenkomsten met de gastlanden die binnenkort ondertekend worden.

Vicevoorzitter voor de Digitale Eengemaakte Markt, Andrus Ansip verklaarde waarom Europa die supercomputers nodig heeft: "Op deze nieuwe locaties krijgen onze onderzoekers toegang tot supercomputers van wereldklasse, die van strategisch belang zijn voor de toekomst van het Europese bedrijfsleven. Zo kunnen ze hun gegevens binnen de EU verwerken, niet ergens anders. Met deze belangrijke stap voorwaarts voor Europa, krijgen we veel meer rekencapaciteit. Daarmee kunnen we toekomstgerichte technologieën ontwikkelen, zoals het internet van de dingen, kunstmatige intelligentie, robotica en data-analyse."

Commissaris voor Begroting en Personeelszaken, Günther H. Oettinger: "Dit initiatief laat zien hoe we met gezamenlijke investeringen van de EU en haar lidstaten gemeenschappelijke doelen kunnen bereiken en Europa het voortouw kan nemen met toptechnologie. Daar zijn uiteindelijk alle burgers en bedrijven in Europa bij gebaat. We hebben voorgesteld om via de volgende langetermijnbegroting van de EU en het programma Digitaal Europa een aanzienlijk deel van de nodige investeringen voor supercomputers en data-infrastructuur van wereldklasse te doen."

Zijn collega voor Digitale Economie en Samenleving, Mariya Gabriel bevestigde dit: "De European High Performance Computing Joint Undertaking laat duidelijk zien dat de EU-landen, als ze samenwerken, kunnen zorgen voor meer innovatie en wereldwijde concurrentie voor wat betreft deze zeer strategische technologieën." Ik ben ervan overtuigd dat de nieuwe supercomputers op de geselecteerde locaties het concurrentievermogen van Europa in het digitale tijdperk een impuls zullen geven. We hebben de kracht van onze gemeenschappelijke Europese aanpak duidelijk bewezen, met concrete voordelen voor onze burgers en het mkb."

Tegenwoordig zijn supercomputers onmisbaar om groei en banen te creëren, maar ook voor innovatie op allerlei gebieden, en strategische autonomie. Supercomputers bieden buitengewoon veel mogelijkheden. Ze kunnen bijvoorbeeld de evolutie van lokale en regionale weerpatronen voorspellen, net als de plaats en omvang van stormen en overstromingen, zodat er bij extreme weersomstandigheden tijdig gewaarschuwd kan worden. Ze worden ook ingezet bij de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen, omdat ze helpen de complexe natuurkundige vergelijkingen op te lossen die de moleculaire processen en de interacties van een nieuw geneesmiddel met menselijk weefsel beschrijven. In de luchtvaart en autobouw worden supercomputers gebruikt voor complexe simulaties, en om prototypes van onderdelen en van volledige vliegtuigen of auto's te testen. Ook zijn ze van vitaal belang voor grootschalige simulaties en data-analyses, en spelen ze een uiterst belangrijke rol bij de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, en de opbouw van de Europese capaciteit op het gebied van cyberbeveiliging en blockchain.

Volgende stappen

Samen met de geselecteerde centra wil de gemeenschappelijke onderneming acht supercomputers aanschaffen: drie voorlopers voor exaschaalcomputers (met een capaciteit van 150 petaflops, oftewel 150 x 5¹⁵ berekeningen per seconde) die wereldwijd tot de top 10 behoren, en vijf petaschaalcomputers (met een capaciteit van minstens 4 petaflops, oftewel 4 x 10¹⁵ berekeningen per seconde).

De voorlopers van de exaschaalcomputers zullen naar verwachting vier tot vijf keer zoveel rekenkracht leveren als de huidige top van supercomputers van het Partnership for Advanced Computing in Europe (PRACE). Samen met de petaschaalsystemen verdubbelt Europa hierdoor de beschikbare supercomputerkracht, waardoor meer wetenschappers en ondernemers ervan kunnen profiteren.

De komende maanden zal de gemeenschappelijke onderneming overeenkomsten onderteken met de geselecteerde centra en de betrokken consortia. Daarin staan onder meer de procedure voor de aanschaf van de computers en de begrotingsvastleggingen daarvoor van de Commissie en de lidstaten. Universiteiten, bedrijven en overheden kunnen de supercomputers naar verwachting al in de tweede helft van 2020 gebruiken. Net als de bestaande supercomputers van PRACE zullen alle nieuwe supercomputers worden aangesloten op het GEANT-netwerk, een pan-Europees hogesnelheidsnetwerk.

De komende dagen zullen vertegenwoordigers van de Commissie, de nationale overheden en de supercomputercentra deze mijlpaal in de Europese computergeschiedenis gezamenlijk presenteren.

Achtergrond

Op voorstel van de Commissie en gesteund door de Raad van de EU werd in november 2018 de Gemeenschappelijke Onderneming EuroHPC opgericht met het oog op de totstandbrenging van een infrastructuur van wereldklasse voor supercomputers tegen 2020.

In februari 2019 publiceerde de gemeenschappelijke onderneming haar eerste oproepen tot het indienen van blijken van belangstelling voor het selecteren van de locaties voor de eerste supercomputers tegen eind 2020. Er werden twee oproepen gedaan om geschikte locaties te vinden: de ene voor petaschaalcomputers, de andere voor exaschaalcomputers.

Supercomputers zijn een topprioriteit in het EU-programma Digitaal Europa, dat de Europese Commissie in mei 2018 heeft voorgesteld in het kader van de volgende Europese langetermijnbegroting. Op die begroting staat een bedrag van 2,7 miljard euro voor de financiering van supercomputers in Europa tussen 2021 en 2027. Met dat bedrag kan de gemeenschappelijke onderneming tegen 2023 exaschaalcomputers aanschaffen (die 10¹⁸ berekeningen per seconde kunnen doen, oftewel duizend petaflops) en bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe toepassingen voor deze computers en nieuwe vaardigheden voor het gebruik ervan.

Meer informatie

Factsheet - Pooling resources to build a world-class supercomputing infrastructure and ecosystem in Europe

Gemeenschappelijke Onderneming EuroHPC

Persbericht - Raad steunt plannen Commissie voor investering van 1 miljard euro in Europese supercomputers van wereldklasse

IP/19/2868