Top EU-China: herstel van het evenwicht in het strategisch partnerschap

Op 9 april vond in Brussel de 21e topontmoeting tussen de EU en China plaats, die een forum bood voor overleg op het hoogste niveau en voor verdieping van hun betrekkingen met het oog op de aanpak van bilaterale en multilaterale vraagstukken.

De Europese Unie werd op de top vertegenwoordigd door Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, en Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad. De Volksrepubliek China werd vertegenwoordigd door premier Li Keqiang. Ook Federica Mogherini, hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid/vicevoorzitter van de Europese Commissie, en Jyrki Katainen, vicevoorzitter van de Europese Commissie en bevoegd voor banen, groei, investeringen en concurrentievermogen, woonden de top bij.

"In de wereld van vandaag is dit partnerschap belangrijker dan ooit. Wij delen de overtuiging dat samenwerking de wereld sterker, veiliger en welvarender maakt ", aldus Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker. "Als goede vrienden moeten we ook eerlijk toegeven dat we niet genoeg hebben gedaan om meer evenwicht en wederkerigheid te brengen in onze economische relatie of om de verbintenissen na te komen die zijn aangegaan tijdens de topontmoeting vorig jaar in Peking, met name wat betreft handel en investeringen. Europa wil meer investeren in — en meer handel drijven met — China. Daarvoor moeten de regels die handel en investeringen mogelijk maken verder worden ontwikkeld. We willen samenwerken met China, omdat we geloven in het potentieel van ons partnerschap."

De volledige verklaring van voorzitter Juncker tijdens de persconferentie na afloop van de top is online beschikbaar. De Europese Unie en China hebben een gezamenlijke verklaring over de top afgegeven.

Een realistische, assertieve en geschakeerde EU-aanpak

Door zijn economische macht en politieke invloed is China een cruciale partner voor de Europese Unie geworden, en omgekeerd, maar tegelijkertijd beseft men in Europa steeds beter dat het evenwicht tussen de uitdagingen en kansen die de samenwerking met China biedt, is verschoven. Overeenkomstig de vorige maand gepubliceerde gezamenlijke mededeling over China en de besprekingen tussen de EU-leiders tijdens de Europese Raad van maart streeft de EU naar een realistische, geschakeerde aanpak met het oog op eerlijke, evenwichtige en wederzijds voordelige betrekkingen. De EU pleit voor een evenwichtigere economische relatie met China en tegelijkertijd intensievere samenwerking inzake mondiale en multilaterale vraagstukken, waaronder de hervorming van de Wereldhandelsorganisatie (WTO).

Naast de gezamenlijke verklaring, die de omvang en de intensiteit van de samenwerking tussen de EU en China aantoont, is overeenstemming bereikt over een aantal andere concrete doelstellingen, waaronder:

  • een memorandum van overeenstemming over een dialoog over het systeem voor toezicht op staatssteun en evaluatie van eerlijke concurrentie;
  • het mandaat van de dialoog EU-China over het mededingingsbeleid;
  • een gezamenlijke verklaring over de uitvoering van de samenwerking EU-China op het gebied van energie;
  • het mandaat voor een gezamenlijke studie naar de meest duurzame spoorwegcorridors tussen Europa en China.

Behoud van het op regels gebaseerde internationale handelsstelsel en bevordering van handel en investeringen

Tijdens de topontmoeting hebben de EU en China hun krachtige steun uitgesproken voor het op regels gebaseerde, transparante, niet-discriminerende, open en inclusieve multilaterale handelsstelsel waarvan de WTO de kern vormt. Voortbouwend op hetgeen is bereikt binnen de gezamenlijke werkgroep inzake de hervorming van de WTO, die werd opgericht tijdens de top van vorig jaar, zullen de besprekingen over de versterking van de internationale regels inzake industriële subsidies worden geïntensiveerd.

Een van de belangrijkste thema's was de gezamenlijke doelstelling om samen te werken op het gebied van bilaterale handel en investeringen op basis van gedeelde beginselen, waaronder het waarborgen van een gelijk speelveld. De EU en China herhaalden hun bereidheid elkaar bredere, niet-discriminerende markttoegang te bieden. Daarom zullen de partijen er snel werk van maken om een aantal belangrijke belemmeringen voor markttoegang vóór de volgende top weg te werken.

Er is ook vooruitgang geboekt bij de lopende onderhandelingen over de investeringsovereenkomst, een topprioriteit voor de handhaving van een open, voorspelbaar, eerlijk en transparant ondernemingsklimaat voor Europese en Chinese investeerders. De EU en China zijn vastbesloten doorslaggevende vorderingen te boeken om de onderhandelingen in 2020 te kunnen afronden. In dit verband is ook een politiek mechanisme ingesteld om de vooruitgang van de onderhandelingen voortdurend te controleren.

Er is een voorlopig akkoord bereikt over de tekst van de overeenkomst inzake geografische aanduidingen en de bescherming van het grootste deel van de namen van geografische aanduidingen. Afgesproken is de resterende vraagstukken op te lossen zodat de onderhandelingen in 2019 kunnen worden afgesloten. De EU en China zijn het erover eens dat de overcapaciteit van de staalproductie nog steeds een wereldwijd probleem is, dat een collectieve aanpak vergt. De EU en China zullen daarom blijven overleggen binnen het Mondiaal Forum over de overcapaciteit van staal en in juni 2019 zal een uitgebreid rapport worden gepubliceerd.

De EU en China hebben een memorandum van overeenstemming over een dialoog over toezicht op staatssteun en evaluatie van eerlijke concurrentie ondertekend, waarmee het memorandum van overeenstemming van 2017 werd bevestigd. De staatssteundialoog is een mechanisme voor overleg, samenwerking en transparantie tussen China en de EU op het gebied van toezicht op staatssteun, dat de wederzijdse belangen van de EU en China moet bevorderen, evenals gezamenlijke inspanningen ter bevordering van eerlijke mondiale concurrentie. Deze dialoog maakt ook deel uit van de bredere strategie van de Commissie om het verstorende effect tegen te gaan dat nationale subsidies kunnen hebben op het mondiale speelveld voor bedrijven die op eigen kracht concurreren. Het mandaat van de dialoog EU-China over het mededingingsbeleid, waarover vandaag ook een akkoord is bereikt, vervangt twee eerdere documenten die de EU en China hierover ondertekenden en moet het gemakkelijker maken vermeende concurrentieverstorende gedragingen te onderzoeken. In het akkoord wordt erkend dat de EU en China er beide belang bij hebben om potentieel negatieve effecten van handhavingsactiviteiten zo veel mogelijk te beperken.

Gezamenlijke aanpak van mondiale en regionale uitdagingen

Ook buiten handel en investeringen heeft China de verantwoordelijkheid om bij te dragen tot een op regels gebaseerde wereldorde, die doorslaggevend kan zijn voor doeltreffende multilaterale antwoorden op mondiale problemen. De samenwerking tussen de EU en China is al cruciaal gebleken, bijvoorbeeld bij de strijd tegen de klimaatverandering en de handhaving van het gezamenlijk alomvattend actieplan inzake het kernprogramma van Iran.

Na de strategische dialoog op hoog niveau, die gezamenlijk werd voorgezeten door hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter Federica Mogherini en de Chinese staatsraad Wang Yi, alsmede de bijeenkomst tussen de EU-ministers van Buitenlandse Zaken en Wang over de betrekkingen tussen de EU en China op 18 maart vond een vruchtbaar debat plaats over de samenwerking op het vlak van buitenlands en veiligheidsbeleid en de situatie in de respectieve buurregio's. Er werd gesproken over manieren om een vreedzame oplossing op het Koreaanse schiereiland te ondersteunen, de verdere volledige en doeltreffende uitvoering van het kernakkoord met Iran, de gezamenlijke, gecoördineerde werkzaamheden met betrekking tot het vredesproces in Afghanistan en de situatie in Oekraïne. Daarnaast kwamen ook andere vraagstukken op het vlak van het buitenlands en veiligheidsbeleid aan de orde, zoals Venezuela en Afrika.

De EU herhaalde dat de toepassing van het internationaal recht en samenwerking tegen kwaadwillige cyberactiviteiten, zoals ICT-gestuurde diefstal van intellectuele eigendom, van groot belang is voor een open, stabiele en veilige cyberspace. Erkend werd ook dat 5G-netwerken de ruggengraat zullen vormen van de toekomstige economische en sociale ontwikkeling. Op 26 maart deed de Commissie alle lidstaten de aanbeveling om bij de uitrol van 5G-netwerken

een grondige risicobeoordeling uit te voeren en passende veiligheidsmaatregelen te treffen. De aanbeveling omvat ook de opbouw van een gecoördineerde EU-aanpak van zowel risicobeoordeling als -beheer. De aanbeveling is niet gericht tot specifieke ondernemingen of landen.

De bescherming en de verbetering van de mensenrechten vormen de spil van de Europese Unie en haar mondiale partnerschappen. De leiders bespraken dan ook dergelijke vraagstukken, een week nadat de laatste mensenrechtendialoog tussen de EU en China had plaatsgevonden.

Een ander thema zijn de enorme mogelijkheden om Europa en Azië verder te verbinden, op duurzame wijze en op basis van marktbeginselen. Voortbouwend op de vierde bijeenkomst van het Connectiviteitsplatform EU-China, dat in de marge van de top werd gehouden, onderzochten de EU en China mogelijkheden voor synergieën tussen de EU-aanpak inzake connectiviteit, waaronder het trans-Europees vervoersnetwerk, en het Chinese initiatief inzake de nieuwe zijderoute. De leiders hebben zich verbonden tot openheid, transparantie en een gelijk speelveld op het gebied van infrastructuurconnectiviteit, alsmede wederzijds voordelige uitvoering van de projecten in het kader van het Connectiviteitsplatform EU-China. Leiders verwelkomden ook de in het kader van het Connectiviteitsplatform bereikte overeenstemming over het mandaat voor een gezamenlijke studie naar de meest duurzame spoorwegcorridors tussen Europa en China.

De EU en China nemen het voortouw bij de energietransitie om de doelstellingen van het Klimaatverdrag van Parijs te verwezenlijken. Europees commissaris voor Klimaatactie en Energie Miguel Arias Cañete en zijn Chinese tegenhanger Zhang Jianhua, bestuurder van het Chinese nationale energieagentschap, ondertekenden tijdens de top een gezamenlijke verklaring, die een kader zal bieden voor de verdieping en intensivering van de samenwerking tussen de EU en China inzake energie. Deze samenwerking omvat de uitbreiding van hernieuwbare energiebronnen, energie-efficiëntie, de ontwikkeling van energiemarkten en -systemen en meer samenwerking tussen ondernemingen in de energiesector in de vorm van uitwisselingen en ondernemingsmogelijkheden op basis van gelijkheid.

In de marge van de top vonden een aantal andere bijeenkomsten op hoog niveau plaats, zoals de 4e dialoog over samenwerking op het gebied van innovatie, die gezamenlijk werd voorgezeten door Carlos Moedas, Europees commissaris voor Onderzoek, Wetenschap en Innovatie, en Wang Zhigang, de Chinese minister van Wetenschap en Technologie. De EU en China zullen een gezamenlijk stappenplan opstellen om evenwichtige samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie te bevorderen. Daarnaast richtte de dialoog zich ook op de randvoorwaarden voor samenwerking, waaronder wederzijdse openstelling van de respectieve onderzoeks- en innovatieprogramma's.

De dialoog over regionaal en stedelijk beleid, die gezamenlijk werd voorgezeten door de Europees commissaris voor Regionaal Beleid, Corina Crețu, en de vicevoorzitter van de Chinese nationale commissie voor ontwikkeling en hervorming, Luo Wen, zal morgen plaatsvinden. Zij zullen bespreken hoe de lopende samenwerking inzake innovatie kan worden uitgebreid en hoe start-ups, kleine en middelgrote ondernemingen en de industriële transitie kunnen worden ondersteund. In dit verband zullen de EU en China binnenkort een gezamenlijke studie laten uitvoeren waarin de EU-benadering van regionale innovatie (“slimme specialisatie”) wordt vergeleken met Chinese innovatiestrategieën, om na te gaan hoe in de toekomst kan worden samengewerkt op dit gebied.

Meer informatie

Gezamenlijke verklaring na de 21e top EU-China

Verklaring van voorzitter Jean-Claude Juncker tijdens de persconferentie na afloop van 21e top EU-China

Website van de top EU-China

Factsheet betrekkingen EU-China

Website van de delegatie van de Europese Unie in China

IP/19/2055

 

Contactpersoon voor de pers:

Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail