Digitale eengemaakte markt: EU-onderhandelaars zijn het eens over nieuwe regels om onlineplatforms eerlijker te maken
Het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie hebben gisteren een politiek akkoord bereikt: er komen voor het eerst regels voor het creëren van een eerlijk, transparant en voorspelbaar ondernemingsklimaat voor bedrijven en handelaren bij het gebruik van onlineplatforms.
Van de nieuwe regels die vandaag zijn overeengekomen profiteren onder meer handelaren die producten online verkopen via marktplaatsen, hotels die boekingsplatforms gebruiken en app-ontwikkelaars. De nieuwe verordening zorgt ervoor dat de online handelsomgeving voorspelbaarder en transparanter wordt en biedt nieuwe mogelijkheden om geschillen en klachten op te lossen.
De nieuwe regels maken deel uit van de strategie voor de digitale eengemaakte markt en zullen van toepassing zijn op de hele onlineplatformeconomie die bestaat uit ongeveer 7 000 in de EU actieve onlineplatforms of marktplaatsen. Daartoe behoren zowel wereldwijd actieve giganten als zeer kleine start-ups, die allemaal een sterke onderhandelingspositie ten opzichte van zakelijke gebruikers hebben. Een aantal bepalingen geldt ook voor zoekmachines, met name wat betreft de transparantie van rankings.
Vicevoorzitter voor de Digitale Eengemaakte Markt Andrus Ansip: "Het vandaag bereikte akkoord is een mijlpaal voor de digitale eengemaakte markt en komt ten goede aan miljoenen Europese bedrijven die digitale platforms nodig hebben om hun klanten te bereiken. We willen een aantal van de meest oneerlijke praktijken verbieden en een ijkpunt voor transparantie creëren, en tegelijkertijd de grote voordelen van onlineplatforms voor zowel consumenten als bedrijven beschermen."
Commissaris voor Interne markt, industrie, ondernemerschap en midden- en kleinbedrijf Elżbieta Bieńkowska: "Deze nieuwe regels zijn in het bijzonder ontworpen met het oog op de miljoenen middelgrote en kleine bedrijven die het economische fundament van de EU vormen. Hun onderhandelingspositie is vaak niet sterk genoeg om een geschil aan te gaan met een groot platform, maar met de nieuwe regels beschikken ze over een vangnet en hoeven ze niet bang te zijn dat ze van het platform worden verwijderd of de dupe worden van een onduidelijke ranking in de zoekresultaten."
Commissaris voor Digitale Economie en Samenleving Mariya Gabriel: “Het is wereldwijd voor het eerst dat dergelijke regels worden ingevoerd. Met de regels is het juiste evenwicht gevonden tussen het stimuleren van innovatie en het beschermen van onze Europese waarden. Er wordt gezorgd voor een betere, billijkere en transparantere relatie tussen bedrijven en platforms en dat levert uiteindelijk aanzienlijke voordelen op voor de consument. We zullen de ontwikkelingen op dit gebied op de voet volgen, niet in de laatste plaats via ons waarnemingscentrum voor onlineplatforms.”
Uit een Eurobarometer-enquête blijkt dat bijna de helft (42 %) van de middelgrote en kleine ondernemingen in de EU onlinemarktplaatsen gebruikt om producten en diensten te verkopen. Uit een effectbeoordeling die de Commissie in de aanloop naar haar voorstellen heeft uitgevoerd, blijkt dat bijna 50 % van de op platforms actieve Europese bedrijven problemen ondervindt. Ongeveer 38 % van de problemen op het vlak van contractuele betrekkingen blijft onopgelost en 26 % wordt wel opgelost, maar met moeilijkheden. Een rechtstreeks gevolg daarvan is dat voor ongeveer 1,27 tot 2,35 miljard euro minder wordt verkocht.
De directe voordelen voor kleine bedrijven:
-
-Bepaalde oneerlijke praktijken worden verboden
-
-Accounts mogen niet meer plotseling en zonder uitleg worden geblokkeerd. Met de nieuwe regels kunnen digitale platforms de accounts van verkopers niet meer zonder duidelijke redenen blokkeren of opzeggen. Bovendien moeten verkopers daartegen in beroep kunnen gaan. Platforms moeten accounts daarnaast weer openen als die onterecht werden geblokkeerd.
-
-Duidelijke en begrijpelijke voorwaarden en voorafgaande kennisgeving van wijzigingen. De voorwaarden moeten gemakkelijk toegankelijk zijn, en duidelijk en begrijpelijk geformuleerd worden. Als voorwaarden worden gewijzigd, moet dat ten minste 15 dagen van tevoren worden meegedeeld, zodat bedrijven zich aan de veranderingen kunnen aanpassen. Als bedrijven complexe aanpassingen moeten uitvoeren, moeten wijzigingen van de voorwaarden langer van tevoren worden gemeld.
-
-Meer transparantie op onlineplatforms
-
-Transparante ranking. Marktplaatsen en zoekmachines moeten bekendmaken wat de belangrijkste parameters zijn die zij gebruiken voor de ranking van goederen en diensten op hun website, zodat verkopers kunnen begrijpen hoe zij hun aanwezigheid kunnen optimaliseren. De regels zijn bedoeld om verkopers te helpen zonder het rankingsysteem te manipuleren.
-
-Verplicht bekendmaken van een reeks zakelijke praktijken. Sommig onlineplatforms fungeren niet alleen als marktplaats, maar zijn tegelijkertijd verkoper op hun eigen platform. Volgens de nieuwe transparantieregels moeten platforms duidelijk bekendmaken welke voordelen hun eigen producten krijgen ten opzichte van producten van anderen. Verder moeten zij bekendmaken welke gegevens zij verzamelen en hoe die worden gebruikt, en met name hoe die gegevens worden gedeeld met andere zakenpartners. Voor persoonsgegevens gelden de regels van de algemene verordening gegevensbescherming.
-
-Nieuwe mogelijkheden voor de beslechting van geschillen.
Momenteel staan verkopers er vaak alleen voor: ze hebben geen mogelijkheden om in beroep te gaan of een klacht in te dienen wanneer zich problemen voordoen. Daar komt verandering in dankzij de nieuwe regels.
-
-Alle platforms moeten een intern klachtenafhandelingssysteem opzetten om zakelijke gebruikers te helpen. Alleen de wat betreft het aantal personeelsleden of de omzet kleinste platforms worden vrijgesteld van deze verplichting.
-
-Platforms moeten bedrijven meer mogelijkheden bieden om een potentieel probleem op te lossen via bemiddelaars. Daardoor kunnen problemen vaker zonder rechtbank worden opgelost en kunnen bedrijven tijd en geld besparen.
-
-Handhaving
-
-Organisaties van ondernemingen kunnen platforms voor de rechtbank dagen als die niet aan de regels voldoen. Daardoor neemt de angst voor vergelding af en worden de kosten van rechtszaken lager voor afzonderlijke bedrijven wanneer de nieuwe regels niet worden nageleefd. Bovendien kunnen de lidstaten indien gewenst overheidsinstanties handhavingsbevoegdheden verlenen; bedrijven kunnen zich tot die instanties wenden.
-
Volgende stappen
De nieuwe regels treden 12 maanden na de vaststelling en publicatie ervan in werking en zullen vervolgens binnen 18 maanden worden herzien om ervoor te zorgen dat zij gelijke tred houden met de zich snel ontwikkelende markt. De EU heeft ook een speciaal waarnemingscentrum voor onlineplatforms opgericht dat toezicht houdt op de ontwikkeling van de markt en de doeltreffende uitvoering van de regels.
Achtergrond
Platforms bieden een breed scala aan mogelijkheden voor snelle en efficiënte toegang tot internationale consumentenmarkten. Daarom zijn ze voor miljoenen succesvolle bedrijven onmisbaar geworden. Bepaalde structurele problemen leiden echter tot oneerlijke handelspraktijken tussen bedrijven die van onlineplatforms afhankelijk zijn om hun klanten te bereiken. Bovendien wordt het innovatiepotentieel van platforms hierdoor ondermijnd.
In de mededeling van de Commissie over online platforms van mei 2016 zijn gebieden aangewezen waarop meer inspanningen moeten worden geleverd om in de EU een op vertrouwen en innovatie gebaseerd en rechtmatig ecosysteem tot stand te brengen. Naar aanleiding daarvan heeft de Commissie in april 2018 een voorstel gedaan voor een EU-verordening betreffende billijkheid en transparantie bij de onlineplatformhandel en voor het opzetten van een waarnemingscentrum voor de onlineplatformeconomie. Met dit initiatief wordt uitvoering gegeven aan de toezegging die voorzitter Juncker in zijn toespraak over de Staat van de Unie van 2017 heeft gedaan om een eerlijk, voorspelbaar, duurzaam en betrouwbaar ondernemingsklimaat in de online-economie te waarborgen.
De nieuwe regels worden onderbouwd door een effectbeoordeling waarin gegevens en standpunten van belanghebbenden worden meegenomen die tijdens een tweejarige feitenonderzoek zijn verzameld.
Meer informatie
-
-Factsheet: Onlineplatforms - nieuwe regels voor meer transparantie en billijkheid
IP/19/1168