Griekenland begint aan een nieuw hoofdstuk na de afronding van zijn macro-economisch aanpassingsprogramma

Met dank overgenomen van , gepubliceerd op maandag 20 augustus 2018.

Griekenland heeft een driejarig macro-economisch aanpassingsprogramma in het kader van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) met succes afgerond en zijn plaats in het hart van de eurozone en de Europese Unie veiliggesteld.

Uit de succesvolle afronding van het programma blijken de inspanningen van het Griekse volk, de inzet van het land voor hervorming en de solidariteit van zijn Europese partners.

De voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, verklaarde: "De afronding van het macro-economisch aanpassingsprogramma is een belangrijk moment voor Griekenland en Europa. Terwijl hun Europese partners hun solidariteit hebben betuigd, heeft het Griekse volk op elke uitdaging met karakteristieke moed en vastberadenheid gereageerd. Ik heb er altijd voor gestreden dat Griekenland in het hart van Europa zou blijven. Nu het Griekse volk aan een nieuw hoofdstuk in zijn legendarische geschiedenis begint, zal het in mij altijd een bondgenoot, een partner en een vriend vinden."

Pierre Moscovici, commissaris voor Economische en Financiële Zaken, Belastingen en Douane, verklaarde: "De afronding van het macro-economisch aanpassingsprogramma is goed nieuws voor zowel Griekenland als de eurozone. Voor Griekenland en zijn bevolking betekent dit het begin van een nieuw hoofdstuk na acht bijzonder moeilijke jaren. Voor de eurozone wordt hiermee een symbolische streep getrokken onder een existentiële crisis. De omvangrijke hervormingen die Griekenland heeft doorgevoerd, hebben de basis gelegd voor een duurzaam herstel: dit moet worden gevoed en in stand gehouden om het Griekse volk in staat te stellen de vruchten te plukken van zijn inspanningen en offers. Europa zal steeds aan de zijde van Griekenland staan."

In het kader van dit macro-economisch aanpassingsprogramma is aan Griekenland in totaal 61,9 miljard EUR aan leningen verstrekt op basis van implementatie van een uitgebreid hervormingspakket zonder weerga. Dit macro-economisch aanpassingsprogramma vereiste een gecoördineerde aanpak om oude en diepgewortelde structurele problemen aan te pakken die ertoe hebben bijgedragen dat Griekenland een economische crisis beleefde.

Griekenland heeft maatregelen genomen om de houdbaarheid van zijn begroting te waarborgen door het overheidssaldo in 2017 om te buigen van een significant tekort naar een overschot, dat volgens de prognoses op hetzelfde niveau zal blijven. Deze hervormingsmaatregelen en consolidatie-inspanningen zullen mettertijd cumulatieve effecten hebben en zo een positieve impact blijven hebben op de houdbaarheid van de begroting lange tijd na de afronding van het programma.

De positie van de financiële sector is nu veel sterker als gevolg van succesvolle herkapitalisatieoperaties, een herziening van de governance van banken en werkzaamheden om een, vol te houden, strategie te implementeren voor het verminderen van de stand van de niet-renderende leningen.

De efficiëntie en effectiviteit van het overheidsapparaat is verbeterd, onder meer door de invoering van nieuwe regels voor de aanstelling, beoordeling en mobiliteit van werknemers in de publieke sector, de oprichting van de onafhankelijke autoriteit voor overheidsinkomsten en maatregelen om het gerechtelijk apparaat efficiënter te maken.

Tot slot zijn belangrijke structurele maatregelen doorgevoerd om het ondernemingsklimaat en het concurrentievermogen van Griekenland te verbeteren, om van Griekenland een aantrekkelijke bestemming voor investeringen te maken en om bestaande bedrijven in staat te stellen uit te breiden, te innoveren en banen te scheppen alsmede om houdbare en algemene stelsels voor pensioenen, gezondheidszorg en sociale uitkeringen tot stand te brengen, waaronder een regeling voor een gegarandeerd minimuminkomen.

Samen hebben deze transformatieve hervormingen de basis gelegd voor een duurzaam herstel, en de basisvoorwaarden ingesteld voor duurzame groei, banencreatie en gezonde overheidsfinanciën de komende jaren.

Uit de verbeterde economische indicatoren blijkt dat, hoewel het werk niet af is, de geleverde inspanningen nu al tastbare voordelen opleveren doordat de overheidsfinanciën weer op orde komen, de werkloosheid daalt en de groei zich herstelt. De economische groei heeft zich hersteld van -5,5% in 2010 tot 1,4% in 2017 en zal naar verwachting rond de 2% blijven in 2018 en 2019. Het begrotingssaldo heeft zich van een gigantisch tekort van 15,1% in 2009 verbeterd tot een overschot van 0,8% in 2017 (wat in programmatermen met een primair overschot van 4,2% overeenstemt). Hoewel de werkloosheid onaanvaardbaar hoog blijft, is zij volgens recente cijfers van het Griekse bureau voor de statistiek in mei 2018 gedaald tot 19,5% en voor het eerst sinds september 2011 onder de 20% uitgekomen.

De afronding van het programma markeert het einde van één hoofdstuk en het begin van een ander hoofdstuk voor Griekenland. De nadruk moet blijven liggen op een volledige aanpak van de sociale en economische gevolgen van de crisisjaren. Dit vereist dat de Griekse autoriteiten de hervormingen voor hun rekening blijven nemen en duurzaam implementeren, overeenkomstig hun toezeggingen op de bijeenkomst van de Eurogroep van 22 juni 2018. Dit is van cruciaal belang om het vertrouwen van de markten te winnen en het economisch herstel van Griekenland te versterken, met name in de periode meteen na het programma.

Griekenland zal volledig worden geïntegreerd in het Europees Semester van economische en sociale beleidscoördinatie om ertoe bij te dragen dat ervoor wordt gezorgd dat het land en zijn bevolking ten volle de vruchten plukken van de in de afgelopen jaren geleverde inspanningen. In de periode na het programma zal via een kader voor verscherpt toezicht ook worden gemonitord of de op grond van het programma overeengekomen hervormingen worden afgerond, uitgevoerd en voortgezet.

De Ondersteuningsdienst voor structurele hervormingen van de Commissie zal de Griekse autoriteiten op hun verzoek blijven bijstaan bij het vormgeven en uitvoeren van groeibevorderende hervormingen.

Achtergrond

Griekenland ontvangt sinds 2010 financiële bijstand van zijn Europese partners. Op 8 juli 2015 hebben de Griekse autoriteiten verzocht opnieuw te mogen deelnemen aan een macro-economisch aanpassingsprogramma in het kader van het ESM. Op 20 augustus 2015 heeft de Europese Commissie namens het ESM een memorandum van overeenstemming ondertekend voor een driejarig macro-economisch aanpassingsprogramma.

Op 23 juni 2018 heeft de Eurogroep bevestigd dat alle eerdere acties in het kader van de vierde en laatste evaluatie van het macro-economisch aanpassingsprogramma waren voltooid. De Eurogroep heeft ook een akkoord bereikt over een stevig pakket schuldmaatregelen, naast de reeds bestaande kortetermijnmaatregelen, om ervoor te zorgen dat de Griekse schuld op lange termijn houdbaar is. Op 6 augustus 2018 heeft het ESM zijn goedkeuring gehecht aan een laatste uitbetaling van 15 miljard EUR aan financiële bijstand.

In totaal is sinds 2010 voor 288,7 miljard EUR aan leningen aan Griekenland verstrekt; 256,6 miljard EUR waren afkomstig van zijn Europese partners, 32,1 miljard EUR van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Parallel aan het macro-economisch aanpassingsprogramma heeft de Commissie in juli 2015 het plan voor een "nieuwe start voor banen en groei in Griekenland" gelanceerd om Griekenland te helpen maximaal gebruik te maken van de EU-middelen om zijn economie te stabiliseren en banen, groei en investeringen te stimuleren. Als gevolg van de op grond van het plan vastgestelde buitengewone maatregelen is Griekenland nu een van de landen die de meeste EU-middelen ontvangen. Voor de periode 2014-2020 heeft Griekenland al bijna 16 miljard EUR ontvangen uit een grote pool van EU-middelen. Dit staat gelijk met meer dan 9% van het jaarlijks bruto binnenlands product van Griekenland in 2017.

In verhouding tot het bbp is Griekenland ook de belangrijkste begunstigde van het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) van het Junckerplan. Het EFSI zal nu ruim 10 miljard EUR aan investeringen genereren en meer dan 20.000 kleine en middelgrote ondernemingen in Griekenland ondersteunen.

Meer informatie

Factsheets - A new chapter for Greece