Europese Commissie registreert twee Europese burgerinitiatieven over de rechten van EU-burgers na de Brexit en verwerpt er een over het verhinderen van de Brexit

De Europese Commissie heeft vandaag twee Europese burgerinitiatieven over de rechten van de burgers van de Unie geregistreerd in het kader van de uittreding van een lidstaat uit de EU en een derde voorstel met als titel "Stop Brexit" verworpen.

In het eerste burgerinitiatief wordt de Commissie verzocht het burgerschap van de Unie los te koppelen van de nationaliteit van een lidstaat in het licht van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de EU ("EU Citizenship for Europeans: United in Diversity in spite of jus soli and jus sanguinis"). Het tweede verzoekt de Commissie het recht van EU-burgers op vrij verkeer en verblijf binnen de Europese Unie te handhaven ("Retaining European Citizenship"). Tegelijkertijd heeft de Commissie een derde voorstel voor een Europees burgerinitiatief niet-ontvankelijk verklaard; daarin werd de Commissie opgeroepen de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie te verhinderen ("Stop Brexit").

De besluiten van de Commissie hebben betrekking op de juridische ontvankelijkheid van de voorgestelde initiatieven. In dit stadium heeft de Commissie de initiatieven nog niet ten gronde onderzocht.

De Commissie heeft vastgesteld dat de Europese burgerinitiatieven "EU Citizenship for Europeans: United in Diversity in spite of jus soli and jus sanguinis" en "Retaining European Citizenship" voldoen aan de voor registratie noodzakelijke voorwaarden krachtens de verordening over het Europees burgerinitiatief. In beide burgerinitiatieven wordt de Commissie verzocht de status en de rechten van de burgers van de Unie in de context van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie te beschermen. De Commissie hecht veel belang aan de kwestie waar het hier om gaat, namelijk om veiligheid en zekerheid te verschaffen aan 4 miljoen burgers (3,2 miljoen EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk en 1,2 miljoen Britse burgers in de EU) die in onzekerheid verkeren omtrent hun toekomst als gevolg van het besluit van het Verenigd Koninkrijk om de EU te verlaten. Hoewel de Commissie geen voorstellen kan doen voor secundaire wetgeving om het Europees burgerschap toe te kennen aan natuurlijke personen die niet de nationaliteit van een lidstaat van de Unie hebben, zullen de rechten van EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk en de rechten van Britse burgers in de EU na de uittreding van het Verenigd Koninkrijk centraal staan bij de komende onderhandelingen in het kader van artikel 50. De Commissie zal al het mogelijke doen om te voorkomen dat EU-burgers in de onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk als pasmunt worden gebruikt.

In het geval van het initiatief "Stop Brexit" heeft de Commissie vastgesteld dat de voorwaarden voor registratie niet waren vervuld. Artikel 50, lid 1, van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) biedt een lidstaat namelijk uitdrukkelijk de mogelijkheid om zich overeenkomstig zijn grondwettelijke bepalingen uit de Unie terug te trekken. De Commissie betreurt weliswaar de uittreding van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie, maar eerbiedigt wel het resultaat van het referendum.

Volgende stappen

De formele registratie van het initiatief "Retaining European Citizenship" zal op 2 mei plaatsvinden en de registratie van het initiatief "EU Citizenship for Europeans" op 27 maart. In beide gevallen hebben de organisatoren na de registratie een jaar de tijd om handtekeningen te verzamelen ter ondersteuning van hun voorgestelde Europese burgerinitiatieven.

Achtergrond

Het Europees burgerinitiatief werd geïntroduceerd bij het Verdrag van Lissabon. In april 2012 is de verordening over het Europees burgerinitiatief, waarmee uitvoering aan de Verdragsbepalingen wordt gegeven, van kracht geworden. Sindsdien kunnen burgers via dit instrument meebeslissen over wat er op de agenda komt. Krachtens het Verdrag heeft iedere burger het recht aan het democratisch bestel van de Unie deel te nemen door middel van het burgerinitiatief. De procedures en voorwaarden voor de indiening van een burgerinitiatief moeten duidelijk, eenvoudig en gebruiksvriendelijk zijn. De verbintenis om burgers meer zeggenschap te geven om te zorgen voor een beter Europa werd door voorzitter Juncker herhaald in zijn State of the Union van september 2016.

In Verordening nr. 211/2011 over het Europees burgerinitiatief is bepaald dat, om ontvankelijk te worden verklaard, het voorgestelde burgerinitiatief niet zichtbaar buiten het kader mag vallen van de bevoegdheden van de Commissie om een voorstel voor een rechtshandeling ter uitvoering van de Verdragen in te dienen, geen misbruik mag opleveren en niet lichtzinnig of ergerlijk mag zijn, en niet zichtbaar mag indruisen tegen de waarden van de Unie.

Na officiële registratie van een Europees burgerinitiatief kunnen een miljoen burgers uit ten minste een kwart van de EU-lidstaten de Europese Commissie verzoeken om wetgevingsvoorstellen in te dienen op gebieden waarop zij bevoegd is.

Uitsluitend wanneer voor een geregistreerd Europees burgerinitiatief binnen een jaar na de registratie geldige steunbetuigingen van minstens een miljoen ondertekenaars worden verzameld uit ten minste zeven lidstaten, moet de Commissie besluiten of zij al dan niet maatregelen neemt en de redenen voor haar besluit toelichten.

Meer informatie

Volledige tekst van het voorgestelde Europees burgerinitiatief "EU citizenship for Europeans: United diversity in spite of jus soli and jus sanguini" (beschikbaar op 27 maart 2017)

Volledige tekst van het voorgestelde Europees burgerinitiatief "Retaining European Citizenship" (beschikbaar op 2 mei 2017)

Volledige tekst van het voorgestelde Europees burgerinitiatief "Stop Brexit" (beschikbaar op 21 maart 2017)

Andere Europese burgerinitiatieven waarvoor momenteel handtekeningen worden verzameld

Website van het Europees burgerinitiatief

Verordening over het Europees burgerinitiatief

IP/17/649