Analyse Clingendael: Geen bevoegdheden overdragen - of subsidiaire samenwerking?

Door Adriaan Schout, Deputy Director Research at Clingendael Research

Samenvatting

Het Burgerforum EU vraagt om terughoudendheid in het overdragen van bevoegdheden. Daarentegen pleit Barroso voor centralisatie en regeringsvorming. In plaats van terecht te komen in een debat voor of tegen de EU, is het zinvoller te praten over hoe bevoegdheden georganiseerd kunnen worden.

Veel mensen zien Europese ‘centralisatie’ als enige oplossing. Is er een alternatief tussen centralisatie of uiteenvallen? Deze tegenstelling is gebaseerd op een misverstand omdat Europese integratie vooral draait om samenwerking in bestuurlijke netwerken. De belangrijke vraag voor de toekomst van de EU is daarmee: hoe lidstaten te versterken en hoe de samenwerking te regelen binnen Europese netwerken? Verdiepte integratie zonder lidstaten lijkt even onhaalbaar als door gaan met de euro op basis van zwakke lidstaten.

De consequentie voor het debat over een eventueel referendum is dat met versterkte betrokkenheid van lidstaten, ten eerste, de perceptie afneemt ‘weggedrongen’ te worden door de EU. Ten tweede zullen lidstaten beter functioneren zodat contracten of dwangmaatregelen minder nodig zullen zijn. De roep om een referendum is een symptoom van een onwerkbaar integratietraject.

Het betoog hieronder richt zich tegen de oorzaak van de gevoelde centralisering. Het organisatorische perspectief hier geschetst complementeert de juridische en politieke perspectieven.

Het burgerforum kan beter eisen dat de EU bestuurlijk op subsidiariteit wordt gebaseerd.