Leiderschapswisselingen

Het politieke leven van een partijleider is uiteraard beperkt houdbaar. Een teleurstellend resultaat, het gevoel dat het wel 'mooi' is geweest, maar ook leeftijd of gezondheid kunnen redenen zijn voor vertrek. Wisselingen vinden zowel plaats in de aanloop naar verkiezingen als tussentijds.

Een nederlaag bij verkiezingen kan een reden zijn om direct op te stappen, maar soms neemt een leider afscheid om plaats te maken voor een nieuwe, jongere opvolger.

In enkele gevallen werd een lijstrekkers- en leiderschapsverkiezing gehouden. Dat gebeurde in 2002, 2012 en 2017 bij de PvdA, in 2012 en 2020 bij het CDA en in 2006 bij de VVD. Bij D66 vonden die verkiezingen eveneens plaats, maar alleen in 2006 was er sprake van echte strijd.

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Leiderschapswisselingen (direct) na verkiezingen

Na de verkiezingen blijft de gewezen lijsttrekker niet altijd aan als politiek leider. Als de verkiezingsuitslag tegenvalt kan hij/zij worden opgevolgd door een andere politiek leider. In een aantal gevallen trok de politiek leider zelf consequenties uit een verkiezingsnederlaag.

 

jaar

partij

vertrokken

nieuw

reden

2023

SP

Lilian Marijnissen

Jimmy Dijk

Verjonging na teleurstellend resultaat

2021

SP

Emile Roemer

Lilian Marijnissen

Teleurstellend verkiezingsresultaat

2012

GroenLinks

Jolande Sap

Bram van Ojik

Gebrek aan vertrouwen na verkiezingsnederlag

2010

CDA

Jan Peter Balkenende

Maxime Verhagen

Zwaar verlies bij verkiezingen

2003

D66

Thom de Graaf

Boris Dittrich

Teleurstellend verkiezingsresultaat

2002

ChristenUnie

Kars Veling

André Rouvoet

Teleurstellend verkiezingsresultaat

2002

PvdA

Ad Melkert

Jeltje van Nieuwenhoven

Zwaar verlies bij verkiezingen

2002

VVD

Hans Dijkstal

Gerrit Zalm

Zwaar verlies bij verkiezingen

1998

D66

Els Borst

Thom de Graaf

Zwaar verlies bij verkiezingen

1994

CDA

Elco Brinkman

Enneüs Heerma

Zwaar verlies bij verkiezingen

1994

GroenLinks

Ina Brouwer

Paul Rosenmöller

Teleurstellend verkiezingsresultaat

1986

VVD

Ed Nijpels

Joris Voorhoeve

Zwaar verlies bij verkiezingen

1986

PvdA

Joop den Uyl

Wim Kok

Teleurstellend verkiezingsresultaat

1982

D'66

Jan Terlouw

Laurens Jan Brinkhorst

Zwaar verlies bij verkiezingen

1973

D'66

Hans van Mierlo

Jan Terlouw

Teleurstellend verkiezingsresultaat

2.

Tussentijdse leiderschapswisselingen om politieke redenen

jaar

partij

vertrokken

nieuw

reden

2021

PvdA

Lodewijk Asscher

Lilianne Ploumen

Kritiek op rol als minister in de toeslagenaffaire

2016

PvdA

Diederik Samsom

Lodewijk Asscher

Verlies bij lijsttrekkersverkiezing

2012

PvdA

Job Cohen

(Diederik Samsom)

(Zelf)kritiek op rol als oppositieleider

2010

SP

Agnes Kant

Emile Roemer

Terleurstellend resultaat bij gemeenteraadsverkiezingen

2006

D66

Lousewies van der Laan

Alexander Pechtold

Uitkomst lijsttrekkersverkiezing

2006

VVD

Jozias van Aartsen

(Mark Rutte)

Terleurstellend resultaat bij gemeenteraadsverkiezingen

2006

D66

Boris Dittrich

Lousewies van der Laan

Uitkomst debat over de Uruzgan-missie; politieke inschattingsfout

2001

CDA

Jaap de Hoop Scheffer

Jan Peter Balkenende

Verloop lijsttrekkersverkiezing

1997

CDA

Enneüs Heerma

Jaap de Hoop Scheffer

Kritiek op rol als oppositieleider

1988

VVD

Joris Voorhoeve

Frits Bolkestein

Kritiek op rol als oppositieleider

3.

Persoonlijke redenen

jaar

partij

vertrokken

nieuw

toelichting

2023

D66

Sigrid Kaag

Rob Jetten

Politieke en maatschappelijke klimaat

2022

PvdA

Lilianne Ploumen

Attje Kuiken

Vond zichzelf minder geschikt

2020

CDA

Hugo de Jonge

Wopke Hoekstra

Werkzaamheden als minister door coronacrisis

2019

PvdD

Marianne Thieme

Esther Ouwehand

 

2018

D66

Alexander Pechtold

Rob Jetten

 

2015

GroenLinks

Bram van Ojik

Jesse Klaver

 

2015

ChristenUnie

Arie Slob

Gert Jan Segers

Andere functie

2011

ChristenUnie

André Rouvoet

Arie Slob

Andere functie

2010

PvdA

Wouter Bos

(Job Cohen)

 

2010

GroenLinks

Femke Halsema

Jolande Sap

 

2008

SP

Jan Marijnissen

Agnes Kant

Gezondheidsproblemen

2002

GroenLinks

Paul Rosenmöller

Femke Halsema

Politieke en maatschappelijke klimaat

1998

VVD

Frits Bolkestein

Hans Dijkstal

 

Meer over