Dr. W.J.A. (Willem) Kernkamp

foto Dr. W.J.A. (Willem) Kernkamp
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief

Hoogleraar Arabisch en islamkenner, die was gepromoveerd op een studie over de vrouw en de islam. Later hoogleraar staatsrecht in Utrecht. Wist als minister van Overzeese Rijksdelen in het derde kabinet-Drees in korte tijd de onderhandelingen met 'De West' uit het slop te trekken en was verantwoordelijk voor de totstandkoming van het Statuut voor het Koninkrijk waarbij Suriname en de Nederlandse Antillen een zelfstandiger positie kregen. Overleed in 1956 kort voor het einde van de kabinetsperiode. Een beschouwelijk academicus en een prettig onderhandelaar, die gesteld was op goede menselijke verhoudingen. In de CHU een politiek buitenbeentje.

CHU
in de periode 1952-1956: minister

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Willem Jan Arend (Willem)

geboorteplaats en -datum
Edam, 18 juli 1899

overlijdensplaats en -datum
Utrecht, 18 juli 1956

begraafplaats en -datum
Bilthoven, 21 juli 1956

2.

Partij/stroming

partij(en)
CHU (Christelijk-Historische Unie)

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • bijzonder hoogleraar Arabisch en instellingen van de islam, Rijksuniversiteit Utrecht, van 16 november 1936 tot 1 september 1946 (benoemd bij K.B. van 13 oktober 1936, vanwege het fonds ten behoeve van de Indologische Studiën)
  • belast met de waarneming van de bijzondere leerstoel in het Indisch staatsrecht, Rijksuniversiteit Utrecht, van 1942 tot 1946
  • hoogleraar staats- en administatiefrecht en wijsbegeerte van het recht, Rijksuniversiteit Utrecht, van 1 september 1946 tot 1 september 1952
  • raadsheer Bijzondere Raad van Cassatie, van september 1947 tot 2 september 1952
  • minister van Uniezaken en Overzeese Rijksdelen, van 2 september 1952 tot 1 januari 1953 (naam gewijzigd bij K.B. van 7 november 1952)
  • minister van Overzeese Rijksdelen, van 1 januari 1953 tot 18 juli 1956 (werd vanaf 18 april 1956 vanwege ziekte vervangen door Beel)

takenpakket (bewindspersoon)
  • Na de naamwijziging van zijn departement per 1 januari 1953 gingen aangelegenheden betreffende de Nederlands-Indonesische Unie en overige niet op de overzeese rijksdelen betrekking hebbende aangelegenheden over naar de minister van Buitenlandse Zaken, uitgezonderd Indische overheidspensioenen, culturele en onderwijsrelaties en financieel-economische betrekkingen met Indonesië

4.

Nevenfuncties (2/8)

  • lid Nederlandse delegatie naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, 1950
  • voorzitter speciale commissie voor de minder-ontwikkelde gebieden, Verenigde Naties, 1950

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als bewindspersoon (beleidsmatig)
  • Tijdens zijn ministerschap kwam het Statuut voor het Koninkrijk tot stand, op grond van de wet aanvaarding Statuut van het Koninkrijk (Stb. 503) van 28 oktober 1954. Daardoor werden Suriname en de Nederlandse Antillen zelfstandige delen van het Koninkrijk, met een eigen regering. Er komt een Koninkrijksregering waarin de beide landsdelen zijn vertegenwoordigd via een gevolmachtigd minister. De rijksdelen krijgen zelfbeschikkingsrecht. Het statuut werd plechtig afgekondigd (Stb. 596) en trad in werking op 29 december 1954, op grond van een buitengewoon KB van 15 december 1954. (3.517)

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 1955 de Wet Bewindsregeling Nieuw-Guinea tot stand. Deze bevatte bepalingen over de geldigheid van wettelijke regelingen in Nieuw-Guinea, de inrichting van het bestuur (Gouverneur, ordonnanties, Raad van Diensthoofden, Nieuw-Guinea Raad, begroting, bestuursindeling) en het rechtswezen. Het wetsvoorstel was in 1950 ingediend door minister Van Maarseveen. (1.710)

7.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Bracht in juli 1953 een bezoek aan Nederlands Nieuw-Guinea en Australië om over economische ontwikkeling van Nieuw-Guinea te spreken
  • In 1955 openbaarde zich bij hem een ernstige longziekte. Hij was in december 1955 voor het laatst in de Tweede Kamer aanwezig.
  • Tijdens zijn ziekte vergaderden een aantal ministers enkele keren bij hem thuis. Was sedert 18 april 1956 op non-actief.

uit de privésfeer
  • Eén van zijn hoogleraren was prof. P.A. Diepenhorst, Eerste Kamerlid voor de ARP
  • Een zoon van hem was wethouder van Utrecht
  • Getrouwd met nicht van H. Bavinck, Eerste Kamerlid voor de ARP

anekdotes en citaten
  • Toen hij minister werd, zou hij tegen zijn kinderen hebben gezegd: "Je moet er maar op bedacht zijn dat je vader binnenkort zal worden uitgemaakt voor schurk, prul en landverrader en misschien wel voor alledrie tegelijk, maar dat moet je maar niet allemaal geloven".
  • Zijn partijgenoot prof. Gerretson beschuldigde hem in de Eerste Kamer van landverraad en noemde hem een "onwaardig minister".

verkiezingen
  • Was in 1956 bij de Tweede Kamerverkiezingen tiende op de CHU-kandidatenlijst

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • C. Debrot, "Bij de begrafenis van minister Kernkamp" (1956)
  • C. van Baalen en J. Ramakers (red.), "Het kabinet-Drees III 1952-1956. Barsten in de brede basis", 39
  • Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938)
  • Wie is dat? 1956

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.