Mr. D.G.W. Spitzen

foto Mr. D.G.W. Spitzen
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief

Secretaris-generaal van Verkeer en Waterstaat, die in 1948 als partijloze technocraat minister werd in het kabinet-Drees I. Doorliep een lange ambtelijke loopbaan, onder meer bij Binnenlandse Zaken. Was vanwege zijn partijloosheid enigszins 'gehandicapt' in politieke debatten. Wist wel een wettelijke regeling voor het personenvervoer per auto(bus) en voor de verhouding van de Staat met de KLM tot stand te brengen. Artistiek begaafde minister, die zich meer thuis voelde in de anonimiteit van de ambtelijke wereld dan in de politiek. Werd door veel Kamerleden gewaardeerd vanwege zijn vakkennis.

partijloos
in de periode 1948-1951: minister, secretaris-generaal

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Dirk Gerard Willem

geboorteplaats en -datum
Wageningen, 18 maart 1896

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 26 januari 1957

2.

Partij/stroming

partij(en)
partijloos

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • adjunct-commies, ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel, van 1920 tot 1 januari 1922
  • commies (later hoofdcommies) afdeling Staatsbosbedrijf en Renteambten, directie Landbouw, ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel, van 1 januari 1922 tot 1 oktober 1928
  • referendaris directie Landbouw, ministerie van Binnenlandse Zaken en Landbouw, van 1 oktober 1928 tot 1 maart 1931
  • chef afdeling Binnenlands Bestuur (rang: referendaris, later administrateur), ministerie van Binnenlandse Zaken (en Landbouw), van 1 maart 1931 tot 1 december 1938
  • secretaris-generaal ministerie van Waterstaat, van 1 januari 1939 tot 15 augustus 1943 (ontslagen door Duitse bezetter)
  • secretaris-generaal ministerie van Verkeer en Energie; vanaf 3 juli 1946 Verkeer; vanaf 1 maart 1947 Verkeer en Waterstaat), van 8 mei 1945 tot 1 november 1948
  • minister van Verkeer en Waterstaat, van 1 november 1948 tot 15 maart 1951
  • secretaris-generaal ministerie van Verkeer en Waterstaat, van 18 maart 1951 tot 26 januari 1957

4.

Nevenfuncties (2/12)

  • voorzitter adviescommissie voor de doelmatige organisatie in de rijksdienst, van 1954 tot januari 1957
  • lid Raad van Commissarissen N.V. KLM (Koninklijke Luchtvaart Maatschappij), van 1956 tot 1957

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/5)
  • Stelde in 1950 de Raad voor de Waterstaat in
  • Voerde per 1 januari 1950 de in 1935 tot stand gekomen Wegenverkeerswet in. Hierdoor werd de kentekenregistratie en afgifte van rijbewijzen gecentraliseerd en verdwenen de provinciale letters uit kentekenplaten. Daarnaast kwam er een vijfjarig rijbewijs en kwamen er strengere strafbepalingen voor verkeersdelicten waarbij alcohol in het spel was.
  • Stelde bij K.B. van 17 oktober 1950 het Wegenverkeersreglement vast. Dat bepaalt onder meer dat iedere fiets van een rood achterlicht moest zijn voorzien, er geen maximumsnelheid meer gold voor auto's, richtingaanwijzers in auto's verplicht werden en bromfietsen met een motor tot 50 cc gelijkgesteld werden met fietsen. Verder werd het instellen van parkeerverboden mogelijk en kwamen er verkeersborden voor onder ander wegversmalling, voetgangersoversteekplaatsen en parkeerzones.

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 1949 een herziening van de Wet Autovervoer Personen 1939 tot stand, waarmee bij de vergunningverlening aan vervoersorganisaties het streekvervoerprincipe werd ingevoerd. Ook vervoer per trolleybus valt onder de wet. De minister kon de Commissie Vergunningen Personenvervoer (CVP) richtlijnen geven bij de uitgifte van vergunningen aan particuliere bedrijven. Het wetsvoorstel was in 1948 ingediend door minister Vos. (862)
  • Bracht in 1950 een wet tot nadere regeling van de verhouding tussen het Rijk en de KLM tot stand. Het financiële toezicht van het Rijk op de KLM werd verscherpt. Tevens kwam er een wet waarbij de verliezen van de KLM door het Rijk werden overgenomen. (1667)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

7.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Werd in 1943 door de bezetter ontslagen, omdat hij niet wenste mee te werken aan maatregelen ten voordele van de Duitse oorlogsvoering
  • Stemde op 14 december 1948 in de ministerraad met Stikker en de PvdA-ministers tegen het direct starten van een militaire actie tegen de Republiek Indonesië. Koos ook daarna steeds de zijde van de PvdA-ministers die aanstuurden op het heropenen van besprekingen om een nieuwe gewapende actie te voorkomen.

uit de privésfeer
  • Zijn vader schreef onder het pseudoniem Geert Teis Pzn. in Gronings dialect

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • J. Vos Dzn., "Spitzen, Dirk Gerard Willem (1896-1957)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel II, 530
  • C.C. van Baalen, "Spitzen kleurloze minister van Verkeer en Waterstaat", in: P.F. Maas (ed.), "Het kabinet-Drees-Van Schaik 1948-1951", band B, 10-14

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.