Mr. C.H.F. (Carel) Polak

foto Mr. C.H.F. (Carel) Polak
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Liberale minister van Justitie in het kabinet-De Jong uit een familie van juristen. Zijn vader was raadsheer in de Hoge Raad en broers waren rechter. Voor hij minister werd hoogleraar agrarisch recht in Wageningen en Leiden. Bracht veel vernieuwingen tot stand in de sfeer van familie- en zedenwetgeving. Zo moderniseerde hij de echtscheidingswetgeving, hief hij het verbod op de verkoop van voorbehoedsmiddelen op en schafte hij discriminerende wetgeving ten aanzien van homoseksuelen af. Na zijn ministerschap VVD-Eerste Kamerlid. In 1976 behoorde hij tot de minderheid van zijn fractie die vóór het initiatiefvoorstel voor een vrije abortuswetgeving stemde. Besloot zijn loopbaan als staatsraad in bgd. Erudiete man, met milde humor en zelfspot.

VVD
in de periode 1967-1979: lid Eerste Kamer, minister, staatsraad in buitengewone dienst

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Carel Hendrik Frederik (Carel)

geboorteplaats en -datum
Rotterdam, 2 september 1909

overlijdensplaats en -datum
Oegstgeest, 28 februari 1981

2.

Partij/stroming

partij(en)
VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • secretaris Raad van Commissarissen N.V. EZH (Electriciteitsbedrijf Zuid-Holland)
  • ambtenaar (vanaf 1 januari 1940 rang: referendaris) Provinciale Griffie te 's-Gravenhage, van 1934 tot november 1946
  • hoogleraar economie en agrarisch recht (later staatshuishoudkunde en rechts- en staatswetenschappen), Landbouwhogeschool te Wageningen, van november 1946 tot 1 september 1951
  • hoogleraar administratief en agrarisch recht, Rijksuniversiteit Leiden, van 1 september 1951 tot 5 april 1967 (benoemd bij K.B. van 29 december 1950)
  • minister van Justitie, van 5 april 1967 tot 6 juli 1971
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 11 mei 1971 tot 29 maart 1977
  • staatsraad in buitengewone dienst, Raad van State, van 1 april 1977 tot 1 oktober 1979 (benoemd bij K.B. van 14 februari 1977)

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/13)

  • lid Raad voor de Waterstaat
  • lid RABW (Raad van Advies voor het Wetenschapsbeleid), van februari 1973 tot 28 februari 1981

afgeleide functies, presidia etc. (2/4)
  • lid College van Senioren (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 18 september 1973 tot 29 maart 1977
  • lid afdeling rechtspraak (Raad van State), van 28 maart 1977 tot 30 september 1979

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Hield zich als Eerste Kamerlid bezig met binnenlandse zaken en justitie
  • Voerde in 1975 het woord bij het debat over de onafhankelijkheid van Suriname

opvallend stemgedrag (0/3)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/7)
  • Weigerde in 1969 op juridische gronden het COC rechtspersoonlijkheid te verlenen. Het COC zette in advertenties aan tot huwelijksontrouw en dat was in strijd met de wet.
  • Was in 1970 samen met staatssecretaris Kruisinga verantwoordelijk voor instelling van de Staatscommissie-Kloosterman, die moest adviseren over eventuele legalisatie van abortus provocatus
  • Diende in 1970 samen met minister Beernink een wetsvoorstel in over opheffing van het uit 1903 daterende stakingsverbod voor ambtenaren. Het wetsvoorstel werd in 1979 door de ministers Wiegel en De Ruiter in het Staatsblad gebracht na in 1974 in de Tweede Kamer door De Gaay Fortman en Van Agt te zijn verdedigd. (11.001)

als bewindspersoon (wetgeving) (3/19)
  • Bracht in 1971 samen een wet (Stb. 289) houdende voorzieningen met betrekking tot de structuur der naamloze en besloten vennootschap tot stand. Voor grote ondernemingen is er een plicht tot instelling van een raad van commissarissen, bestaande uit ten minste drie personen. De wet regelt de voordracht van hen door de vergadering van aandeelhouders, door de ondernemingsraad en door de directie. De raad zelf benoemt de commissarissen, maar daartegen kan bezwaar worden gemaakt. De SER kan dat bezwaar ongegrond verklaren. De raad van commissarissen benoemt en ontslaat de directie, stelt de jaarrekening vast, benoemt de accountant en neemt belangrijke bedrijfsmatige beslissingen. (10.751)
  • Bracht in 1971 een wet (Stb. 290) tot herziening van het echtscheidingsrecht tot stand. Duurzame ontwrichting van het huwelijk wordt reden voor echtscheiding, mits dit niet is te wijten aan degene die het verzoek doet. Er komt een mogelijkheid voor een gezamenlijk of eenzijdig verzoek tot echtscheiding via een verzoekschriftprocedure. Het recht op alimentatie wordt losgekoppeld van de schuldvraag. (10.213)
  • Bracht in 1971 met staatssecretaris Kruisinga een wijziging (Stb. 361) van de Wet op de geneesmiddelenvoorziening tot stand, waarbij het gebruik van pepmiddelen ('speed') en amfetaminen strafbaar wordt gesteld (10.588)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Van hem is de uitspraak: "Democratie is niet een staatsvorm voor bange mensen" (Handelingen Tweede Kamer, 22 mei 1968). Hij zei dit bij de beantwoording van vragen van het lid Kronenburg (Boerenpartij) over het voornemen om drie buitenlandse studentenleiders, onder wie Daniël Cohn-Bendit, toegang te geven tot ons land.
  • Was in 1970 voornemens vanwege zijn gezondheid af te treden, maar bleef aan na de benoeming van staatssecretaris Wiersma (HTK, 16 april 1970)

uit de privésfeer (3/4)
  • Hij zat vanaf het najaar van 1942 tot de Bevrijding ondergedoken bij het gezin van een nachtwaker bij de zilverfabriek in Voorschoten
  • Zijn broer Nico was raadsheer in het Gerechtshof te Leeuwarden en nadien bij de Hoge Raad, en zijn broer Jacques was onder meer vicepresident van het Gerechtshof te Den Haag
  • Zijn oom, A.S. Oppenheim, was hoogleraar in Leiden

anekdotes en citaten
  • Tijdens de vergaderingen van de ministerraad ging hij na de lunch altijd even ergens een uiltje knappen. Minister-president De Jong die veel waarde hechtte aan zijn bezonken juridisch oordeel, liet belangrijke onderwerpen even liggen tot Polak zich weer bij zijn collega's voegde.
  • Toen hem in 1967 in de Kamer werd gevraagd of er stappen werden overwogen naar aanleiding van het televisieoptreden van de naakte Phil Bloom deelde hij laconiek mee dat hij het programma niet gezien had ("na pipo zet ik de televisie af") en dat het programma overigens niet onder de strafwetgeving viel. Hij vergeleek de uitzending met het schilderij "Le dejeuner sur l'herbe" van Manet.

verkiezingen
  • Werd in 1971 gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
Wie is dat? 1956

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.